جراحی تعویض مفصل زانو یک فرایند جراحی حیاتی است که با هدف بازسازی و بهبود عملکرد مفصل آسیب دیده زانو انجام میشود و نقش مهمی در درمان تعویض مفصل زانو بیماران دارد، که با هدف کاهش درد مزمن و بازیابی عملکرد طبیعی زانو انجام میشود. زمانی که درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی موثر نباشند، این جراحی به عنوان راهکار قطعی برای بهبود کیفیت زندگی و عملکرد حرکتی بیمار مورد استفاده قرار میگیرد، در ادامه به کمک دکتر فرشید راعی جراح و متخصص استخوان و مفاصل به بررسی مزایا و چگونگی انجام آن میپردازیم.
جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو، یکی از روشهای درمانی پیشرفته و تخصصی در رشته ارتوپدی است که با هدف بازسازی و جایگزینی بخشهای آسیب دیده یا تخریب شده مفصل زانو انجام میشود. این جراحی معمولا برای بیمارانی توصیه میگردد که به دلیل بیماریهای دژنراتیو مانند آرتروز پیشرفته، آرتریت روماتوئید، آسیبهای تروماتیک یا اختلالات ساختاری، دچار درد مزمن، محدودیت عملکرد حرکتی و کاهش کیفیت زندگی شدهاند و درمانهای غیرجراحی نتوانستهاند پاسخ مناسبی ارائه دهند.
برای مشاوره با دکتر فرشید راعی، جراح و متخصص استخوان و مفاصل، میتوانید با اطمینان از تجربه و دانش ایشان در تشخیص و درمان مشکلات اسکلتی و عضلانی، بهترین راهکار درمانی را دریافت کنید.
مزایای انجام جراحی تعویض مفصل زانو
بررسیهای علمی نشان میدهد که جراحی تعویض مفصل زانو نه تنها درد را کاهش میدهد، بلکه موجب افزایش استقلال حرکتی و بهبود کیفیت زندگی بیماران نیز میشود. در ادامه به بررسی این موضوع میپردازیم.
تعویض مفصل زانو
بازیابی و بهبود گسترده دامنه حرکتی:
جراحی تعویض مفصل زانو با برداشتن بخشهای آسیب دیده و جایگزینی آنها با پروتزهای پیشرفته، فضای مفصل را بازسازی کرده و به مفصل امکان حرکت روان و بدون درد را میدهد. به طور معمول بیمارانی که به صورت منظم و تحت نظر متخصص فیزیوتراپی به انجام تمرینات میپردازند، دامنه حرکتی بیشتری را بازمییابند.
کاهش درد قابل توجه :
توجه داشته باشید که با برداشتن بخشهای آسیب دیده و جایگزینی آنها با پروتزهای پیشرفته، منابع اصلی درد کاهش مییابد و بیمار پس از عمل، تسکین پایدار و چشمگیری در درد خود تجربه میکند. این بهبود درد، امکان بازگشت به فعالیتهای روزمره بدون نیاز به داروهای مسکن قوی را فراهم میکند و نقش مهمی در ارتقاء کیفیت زندگی و بهبود عملکرد حرکتی بیمار ایفا مینماید.
کاهش خطرات و عوارض ناشی از بیتحرکی:
بی تحرکی مزمن به دلیل درد و محدودیت حرکتی، میتواند منجر به عوارض جدی همچون ترومبوز ورید عمقی، آتروفی عضلانی، پوکی استخوان و مشکلات قلبی و عروقی شود. این جراحی با تسکین درد و بهبود عملکرد مفصل، امکان بازگشت سریع تر به فعالیت و تحرک را فراهم میکند که به حفظ سلامت سیستم گردش خون، عضلات و استخوانها کمک کرده و از بروز عوارض مرتبط با بی تحرکی جلوگیری مینماید.
کاهش تورم و التهاب مزمن مفصل:
در بیماریهایی مانند آرتروز زانو، التهاب مزمن باعث تجمع مایعات و تورم در مفصل شده که درد و محدودیت حرکت ایجاد میکند. با برداشتن بخشهای آسیب دیده و جایگزینی آنها با پروتز، منابع تحریک التهاب حذف خواهد شد و تورم کاهش مییابد. این کاهش التهاب باعث کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و تسریع روند بهبودی میشود.
طول عمر بالا و دوام مفصل مصنوعی:
پروتزهای مدرن با استفاده از مواد باکیفیت و طراحی پیشرفته، قادر به تحمل فشارهای مکانیکی و اصطکاکهای مکرر بوده و عملکرد پایدار و طولانی مدتی را فراهم میکنند. به طور معمول، مفاصل مصنوعی زانو بین ۱۵ تا ۲۰ سال دوام دارند که این مدت بسته به شرایط بیمار، مهارت جراح و رعایت مراقبتهای پس از عمل ممکن است بیشتر نیز باشد.
افزایش در توانایی انجام امور روزمره:
این جراحی به بیماران امکان میدهد تا زندگی فعال تر، مستقل تر و با رضایت بیشتری داشته باشند، ارتباطات اجتماعی خود را گسترش دهند و از نظر روانی و جسمانی در وضعیت مطلوب تری قرار بگیرند.
تعویض مفصل زانو چگونه انجام میشود؟
- آماده سازی: قبل از انجام جراحی، بیمار تحت ارزیابی کامل پزشکی قرار میگیرد. این ارزیابی شامل آزمایشات خون، عکس برداری رادیولوژیک شامل اشعه ایکس یا MRI و بررسی وضعیت عمومی سلامت است تا خطرات احتمالی کاهش یابد. همچنین، بیمار با تیم پزشکی درباره روند جراحی، مزایا، عوارض احتمالی و مراحل توانبخشی صحبت خواهد کرد.
- انجام جراحی: پس از آماده سازی بیمار، جراحی تحت بیهوشی عمومی یا موضعی آغاز میشود. جراح با ایجاد برشی در ناحیه جلوی زانو به مفصل دسترسی مییابد. سپس بخشهای آسیب دیده غضروف و انتهای استخوان ران و ساق پا با دقت برداشته میشوند تا سطوح استخوانی برای نصب پروتز آماده شوند. پروتزهای فلزی و پلیمرهای پزشکی با دقت و متناسب با آناتومی بیمار در محلهای تعیین شده قرار گرفته و با استفاده از چسب استخوانی یا تکنیکهای بدون چسب تثبیت میشوند. پس از نصب پروتز، جراح دامنه حرکتی و ثبات مفصل را بررسی و در صورت نیاز تنظیمات نهایی را انجام خواهد داد.
مراحل تعویض مفصل زانو
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل زانو برای چه کسانی ممنوعیت دارد؟
چه کسانی کاندیدای مناسب تعویض مفصل زانو هستند؟
افرادی که با وجود بهره گیری از روشهای غیرجراحی همچنان از درد شدید زانو، محدودیت حرکت و کاهش کیفیت زندگی رنج میبرند، معمولا کاندیدای اصلی تعویض مفصل زانو هستند. این جراحی به ویژه برای بیمارانی مناسب است که آسیبهای مزمن و تخریب گسترده مفصل، زندگی روزمره و فعالیتهایشان را مختل کرده و سلامت عمومی لازم برای تحمل عمل و دوران نقاهت را دارند. بررسی دقیق شرایط هر بیمار، پایه گذار تصمیم گیری موفق در انجام این جراحی است.
نتیجهگیری
جراحی تعویض مفصل زانو به عنوان یک راهکار موثر در کاهش درد مزمن و بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو، فرصت ارتقای کیفیت زندگی بیماران را فراهم میآورد. توجه داشته باشید که پایبندی به دستورات درمانی و همکاری فعال بیمار با تیم پزشکی، از عوامل کلیدی موفقیت درمان و تضمین نتایج پایدار پس از جراحی خواهد بود.
اکثر بیماران کاهش قابل توجه درد را تجربه میکنند، اما ممکن است تا مدتی پس از جراحی درد و ناراحتی ملایم وجود داشته باشد که با درمانهای مناسب کنترل میشود.
اجتناب از فشار بیش از حد به زانو رعایت بهداشت محل جراحی، پیگیری جلسات فیزیوتراپی و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی از اهمیت بالایی برخوردار است.
در صورت بروز علائمی مانند تب، قرمزی یا ترشح از محل جراحی، تورم شدید، درد غیرطبیعی یا محدودیت حرکتی قابل توجه، باید فورا به پزشک مراجعه شود.