کیست گانگلیون ممکن است برای بعضی افراد نگران کننده و یا به نظرشان خطرناک باشند. سوالات بسیاری در ذهن افراد در رابطه با این کیست وجود دارد. در این مقاله با ما همراه باشید تا به طور کامل این عارضه را بررسی کرده و به سوالات احتمالی شما پاسخ دهیم.
کیست گانگلیون چیست؟
کیست گانگلیون نوعی توده یا تومور خوش خیم، غیرسرطانی و دارای بافت نرم است و معمولا بر روی تاندون‌ها و مفاصل رشد می‌کند. همچنین این نوع کیست برخلاف تومورهای سرطانی، هرگز به دیگر مناطق بدن سرایت نمی‌کند. کیست گانگلیون از نظر شکل به دو حالت کروی (گرد) یا بیضوی ظاهر می‌گردد. مایع درون این توده (کیسه) از جنس سینوویال، شفاف و دارای غلظت بالایی است. شاید برای این ضایعه برجسته ایجاد شده در دست و پا، «کیست سینوویال» نام درست‌تر و مناسب‌تری باشد، زیرا داخل آن همیشه یک لایه سلول ترشحی وجود دارد.
محل ایجاد کیست گانگلیون
کیست‌های گانگلیون معمولا بر روی مفاصل خاصی رشد می‌کنند که این محل‌ها عبارتند از:
- مچ دست: شایع ترین محل ایجاد کیست گانگلیون بر روی مچ دست و یا پشت آن است.
- انگشتان: در بند انتهایی انگشتان درست کنار ناخن، یکی دیگر از قسمت‌هایی است که این کیست تشکیل می‌گردد.
- پا: محل ایجاد این کیست در نزدیکی مچ پا و انگشتان است.
- زانو
انواع کیست‌های گانگلیون
کیست کانگلیون بر اساس جایگاه و محل قرار گیری دارای نام‌های متفاوتی هستند که عبارتند از:
کیست گانگلیون دور سال:
این نوع کیست در پشت مچ دست شکل می‌گیرد. غالبا بیشتر برای خانم‌های جوان اتفاق می‌افتد. منشأ کیست گانگلیون دور سال رباط بوده و در بیمارانی که دارای مفصل نرم و شل هستند، شایع است. همچنین این عارضه در بیماران بزرگسال مبتلا به بیماری آرتروز مچ دست نیز بروز می‌کند.
کیست گانگلیون ناحیه ولار:
این نوع کیست در زیر مچ دست سمت جلوی دست تشکیل می‌گردد. کیست کانگلیون ناحیه ولار در بین میانسال‌ها متداول و شایع است. این کیست سبب تخریب و فرسودگی مفاصل مچ دست و قاعده انگشت شست را به دنبال دارد و ایجاد درد می‌کند.
کیست گانگلیون بذری شکل:
این نوع کیست دارای نام‌های مختلفی از قبیل: کیست گانگلیون پولی، کیست گانگلیون تونل غلاف تاندون و مفصل قرقره‌ای است. این کیست در قاعده انگشتان و کف دست شکل می‌گیرد. منشأ این نوع کیست، تاندون‌ها است.
کیست گانگلیون مخاطی:
این نوع کیست درست در زیر ناخن و در بند انتهای انگشت و آخرین مفصل انگشتان شکل می‌گیرد. در این نوع کیست، با فشار آمدن بر روی ناخن باعث ایجاد شیار در ناخن انگشتان دست می‌شود.
درمان کیست گانگلیون
روش‌های متعدد و گوناگونی برای درمان کیست گانگلیون وجود دارد. بیشتر کیست‌های گانگلیون بدون درمان برطرف شده و نیازی به درمان نیست. در اغلب موارد در صورت مراجعه به پزشک مراقبت، شکیبایی و انتظار را به بیمار توصیه می‌کند. اما اگر کیست منجر به اختلال در حرکت مفصل، درد و یا دارای علائم و نشانه‌هایی مانند: عفونت شده باشد. ممکن است پزشک یکی از راه‌های زیر را برحسب شرایط بیمار توصیه کند:
بستن یا آتل گذاری یکی از گزینه‌های درمان کیست گانگلیون است. از آنجایی که نیاز است مفصل آسیب دیده را بی حرکت نگه داریم، ممکن است پزشک برای محدود کردن حرکت مفصل استفاده از آتل را تجویز نماید. در این روش درمان، امکان تسکین درد، کاهش اندازه کیست، کم شدن فشار وارده بر روی اعصاب و از بین رفتن کامل کیست گانگلیون وجود دارد. از طرفی، باید از استفاده طولانی مدت آتل اجتناب کرد؛ زیرا احتمال ضعیف‌تر شدن عضلات مجاور را در پی دارد.
آسپیراسیون یا کشیدن مایع اضافی کیست:
در این روش درمان از سوزن ۱۶ گیج برای تخلیه کیست استفاده می‌شود. با ایجاد سوراخی درون کیست، مایع را از درون کیست بیرون کشیده و تسکین تقریبا فوری را برای بیمار فراهم می‌کنند. اگرچه در این روش کیست به طور کامل برداشته نمی‌شود اما مایع درون آن را تخلیه می‌کنند و ساختار کیست باقی مانده و امکان پرشدن مجدد مایع درون کیسه وجود دارد.
تزریق استروئید:
گاهی پزشکان با تزریق استروئید به عنوان مسکن برای کاهش درد استفاده می‌کنند. به علاوه تزریق استروئید با آسپیراسیون باعث تخلیه و خارج شدن کیست، کوچک شدن و کاهش خطر عود را موجب می‌شود.
جراحی:
در صورت وجود کیست‌های سفت، بزرگ و مؤثر نبودن روش‌های درمانی دیگر، جراحی بهترین گزینه درمانی برای خارج کردن تمام ساختار کیست است. پزشک در عمل جراحی کیست و ساقه‌ای را که به مفصل یا تاندون متصل است را خارج می‌کند. این نوع جراحی سرپایی بوده و نیازی به بستری در بیمارستان نیست. در این عمل جراحی از بیهوشی عمومی استفاده می‌کنند و بیمار اتفاقات را احساس نکرده و به خاطر نخواهد آورد.
روش‌های دیگر درمان کیست گانگلیون شامل: ماساژ درمانی، التراسوند و لیزرتراپی، فیزیوتراپی و حرکات تمرینی است.
نتیجه گیری
در این مقاله متوجه شدیم که کیست گانگلیون یا کیست مچ دست دارای برجستگی‌هایی است که گاهی روی مفاصل و تاندون‌ها ایجاد می‌شود. همچنین درباره محل قرارگیری، انواع کیست گانگلیون، علائم و علت بروز و انواع روش‌های درمان آن مطلع شدیم. در صورت بروز این مشکل می‌توانید به بهترین متخصص ارتوپد در تهران مراجعه کنید.
