تعویض مفصل ران
مفصل ران با مرور زمان دچار فرسودگی می‌شود و سر مفصل ران تخریب می‌شود و تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی قسمت تخریب شده را بر می‌دارد و یک پروتز فلزی را جایگزین آن می‌کند.
پروتزها به دودسته سیمانی و غیر سیمانی تقسیم می‌شوند که با توجه به میزان آسیب دیدگی مفصل ران و شرایط بیمار یکی از آن را انتخابات می‌کنند.
آناتومی استخوان لگن
استخوان لگن انسان از سه مفصل تشکیل شده است و مانند یک پل ارتباطی بین اندام فوقانی و تحتانی است، استخوان لگن ساختار حلقوی دارد و استخوان ران که بزرگترین استخوان بدن به شمار می‌آید به لگن متصل شده است.
لگن به خاطر قرار گفتن اندام‌های مهم ( مانند دستگاه گوارش، ادراری و تناسلی ) در این ناحیه بسیار مهم و حساس است.
ورزش‌هایی برای تقویت عضلات چهار سر ران و زانو
علت جراحی تعویض مفصل ران
جراحی آرتروپلاستی به بهبود درد و ناتوانی بیمار در انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند و اکثر افرادی که متقاضی این جراحی هستند دارای بیماری استئوآرتریت می‌باشند که این عارضه دامنه حرکات افراد را محدود می‌کند و فرد در انجام کار‌های خود ناتوان است.
اگر که بیمار با مصرف دارو یا دیگر روش‌های درمان بهبود پیدا نکرد باید که جراحی انجام دهد. علت‌های دیگر افراد برای جراحی تعویض مفصل ران این است که هنگام خواب یا استراحت درد غیر قابل تحملی دارند و گاهی اوقات مفصل به میزانی سفت می‌شود که نمی‌توان حرکت داد.
قبل جراحی
قبل از انجام جراحی تعویض مفصل ران آزمایشاتی به منظور مطلع شدن پزشک از تمام شرایط جسمانی بیمار صورت می‌گیرد که این آزمایش‌ها عبارتند از:
- آزمایش خون به خاطر اندازه گرفتن گلبول‌های قرمز خون
- آزمایشات قلب
- آزمایش ادرار به منظور شناسایی عفونت یا بارداری
- انجام رادیولوژی از شش‌ها
همچنین توصیه‌های دیگری نیز وجود دارد به طور مثال افراد سیگاری باید سیگار را ترک کنند، کسانی که اضافه وزن دارند باید وزن خود را کم کنند زیرا به اندام تحتانی فشار نیاید و هشت ساعت قبل جراحی چیزی نخورد.
بهتر است که بیمار پزشک را از دارو‌های مکملی (مانند رقیق کننده خون و آسپرین) که از قبل مصرف می‌کند مطلع کند و معمولا تا چند هفته قبل عمل مصرف این دارو‌ها قطع می‌شود.
جراحی
در اینجا این سوال پیش می‌آید که چه کسانی نیاز به جراحی تعویض مفصل دارند افرادی که دچار آسیب دیدگی غیر قابل برگشت مانند آرتروز، شکستگی، دررفتگی و روماتیسم شده‌اند.
عمل جراحی توسط یک جراح ارتوپد انجام می‌شود و جراح قسمت آسیب دیده را برداشته و به جای آن یک مفصل مصنوعی قرار می‌دهد.
این مفصل مصنوعی از چند بخش متصل به هم تشکیل شده است که به ترتیب کاسه فلزی، کاسه پلاستیکی، سر فلزی، گردن فلزی، دسته می‌باشد. معمولا جنس قسمت‌های مختلف مفصل‌های مصنوعی از پلی اتن یا سرامیک است.
بیمار در حین عمل بیهوش می‌شود و متوجه هیچ کدام از این عمل‌ها نمی‌باشد و پزشک بعد از خارج کردن قسمت آسیب دیده، کره فلزی را جایگزین آن می‌کند.
سپس سر استخوان ران را از غضروف و قسمت‌های آسیب دیده پاک می‌کند در نهایت به ترتیب کاسه فلزی و داخل آن کاسه پلاستیکی سپس سر فلزی را قرار می‌دهد. سر فلزی باعث می‌شود که بتوان لگن را در جهت‌های مختلف چرخاند.
مراقبت بعد از جراحی
همانطور که می‌دانید بعد از انجام هرگونه جراحی نیاز به مراقبت است جراحی تعویض مفصل ران نیز از این قاعده مستثنی نیست. مراقبت‌های بعد از جراحی کمک می‌کند تا ماندگاری بالا داشته باشد و این مراقبت‌ها عبارتند از:
- اجتناب از خم کردن مفصل ران
- قدم‌های کوتاه برداشتن
- جلوگیری از چرخش ران
- به بخیه فشار وارد نکنید
- عدم قراردگیری پا بر روی یکدیگر
- نشستن طولانی مدت ممنوع
بهتر برای راه رفتن نیز از عصا یا واکر استفاده کنید زیرا مراقبت هنگام راه رفتن، بالا یا پایین رفتن از پله و حرکت دادن اجسام بسیار حائز اهمیت است.
بهتر فیزیوتراپی بعد از عمل را فراموش نکنید زیرا با انجام حرکات فزیوتراپ به روند بهبودی سرعت می‌بخشد.
عوارض
عوارض بعد از جراحی به دو دسته تقسیم بندی می‌شود یکی جانبی و دیگری به خاطر جراحی می‌باشد.
درد و تورم بعد از عمل طبیعی می‌باشد و بعد از چند روز از بین می‌رود که این‌ها در دسته عوارض جانبی قرار می‌گیرد.
از عوارض ناشی از جراحی به تورم و عفونت می‌توان اشاره کرد، همانطور که در بالا گفته شد داشتن تورم کاملا طبیعی است اما اگر تورم شدید باشد ممکن است بیمار بی‌حسی در ناحیه لگن خود احساس کند در اینجا حتما به پزشک مراجعه کنید.
عفونت ناشی از جراحی طبیعی است اما اگر عفونت با تب زیاد، لرز شدید، مشاهده ترشح زخم بعد از یک هفته و تغییر رنگ در محل زخم( کدر یا زرد ) به همراه باشد باید با پزشک خود درمیان بگذارد.
جراحی مجدد
اگر که میزان عفونت بالا باشد نیاز به جراحی مجدد می‌باشد، ابتدا مفصل آسیب دیده برداشته سپس مفصل مصنوعی جدیدی که به آنتی‌بیوتیک آغشته شده است در آن محل قرار می‌دهد.
و بیمار به مدت شش هفته با مفصلی که حاوی آنتی‌بیوتیک است عفونت آن درمان می‌شود و پس از آن بیماری برای قرار گرفتن مفصل جدید آماده می‌شود.
مناسب‌ترین سن برای تعویض مفصل ران
همانطور که می‌دانید نمی‌توان پاسخ قطعی به این سوال داد اما مزایا آرتروپلاستی بسیار بیشتر از عوارض آن است.
اما افراد جوانی که این عمل را انجام می‌دهند از مزایا دارای زندگی فعال‌تر و با کیفت و کاهش درد برخوردار هستند.
اکثر افراد سوالاتی در مورد طول عمر پروتزها می‌پرسند، باید بگوییم که علم پزشکی پیشرفت‌هایی نیز در این زمینه داشته است همچنین کیفیت و جنس این پروتزها نسبت به قبل بهتر شده است درنتیجه طول عمر آن بدون شک بهتر شده است.
طول عمر علاوه بر کیفیت پروتزها به موارد دیگری مانند فعالیت فیزیکی فرد نیز بستگی دارد به ویژه افراد جوانی که در سن ۳۰ سال قرار دارند باید احتیاط بیشتری به خرج دهند.
البته همانطور که می‌دانید فعالیت نرمال افراد جوان با میانسال‌ها کاملا متفاوت است بنابراین افراد جوان باید در این مورد با پزشک خود مشورت لازم را انجام دهند.
مشکلات ناشی اجتناب از تعویض مفصل ران
همانطور که در بالا اشاره کردیم همه مشکلاتی که در ناحیه لگن انجام می‌شود نیاز به جراحی ندارد و با روش‌های غیر جراحی برطرف می‌شود.
اما دسته از افراد وجود دارد که با وجود اینکه به جراحی نیاز دارند اما پشت گوش می اندازند و در عوض فعالیت‌های خود را محدود می‌کنند به نوعی این افراد به جای حل مسئله، صورت مسئله را پاک می‌کنند.
خبر بد برای این افراد این است با محدود کردن فعالیت خود به مرور زمان استخوان‌‌ها ضعیف شده و در آخر با ضربات ملایم شکستگی استخوان ران رخ می‌دهد و علاوه بر آن به مفصل‌های دیگر مانند کمر و پا نیز فشار زیادی وارد می‌شود.
کلام آخر
جراحی تعویض مفصل ران یکی از دستاورد‌های مهم علم پزشکی است که در اکثر اوقات موفق‌آمیز بوده است امت مشکلی که وجود دارد این عمل ماندگاری ندارد و مفصل مصنوعی حداکثر تا ۲۰ سال کارایی دارد. برای انجام این عمل به بهترین متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
برای جلوگیری از به وجود آمدن عفونت حتما بهداشت فردی خود را رعایت کنید زیرا تعویض مجدد مفصل ران می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.