استئوآرتریت مفصل زانو
استئوآرتریت بیمار شایع زانو است که معمولا در افراد بالای ۶۰ سال به ویژه در خانم‌ها دیده می‌شود. اگر که در زانوی خود احساس درد و تورم می‌کنید یا هنگام صبح زانوی شما صدا می‌دهد و احساس سفتی می‌کنید ممکن است که دچار این بیماری شده باشید.
استئوآرتریت زانوی زمانی رخ می‌دهد که غضروف‌های زانو دچار ساییدگی می‌شود و استخوان‌های زیرین بیش از حد رشد می‌کند و در نهایت غضروف سفت شده و می‌شکند که تورم و درد زیادی به همراه دارد.
علت به وجود آمدن استئوآرتریت زانو
به طور کلی منظور از استئوآرتریت تحلیل رفتن زانو و تخریب غضروف‌های آن است اما استئوآرتریت هنگامی به وجود می‌آید در هنگام راه رفتن خود فشار زیادی به زانو وارد می‌کنید و زانو برای محافظت از این فشار و ضربه در هنگام راه رفتن عضلات اطراف آن را سفت و منقبض می‌کند که باعث درد التهاب می‌شود.
طبق تحقیقات انجام شده توسط پزشکان خیلی از افراد به خاطر حساسیت زیاد از حرکت دادن زانوی خود اجتناب می‌کنند و به همین دلیل زانو دچار خشکی می‌شود.
علائم
- هنگام راه رفتن زانو صدا می‌دهد.
- کم تحرکی شدن زانو در هنگام انجام فعالیت روزانه
- احساس گرما در ناحیه زانو
- درد و تورم
- خشکی و سفتی زانو در اوایل صبح یا در اثر نشستن زیاد
- درد در اثر فعالیت زیاد
تشخیص
در مرحله اول تشخیص که معاینه فیزیکی پزشک درباره سابقه بیماری پرس و جو می‌کند تا ببیند آیا سابقه بیماری در خانواده دارید یا خیر همچنین بهتر است عواملی که باعث تشدید درد می‌شود را نیز بگویید تا پزشک راحت‌تر بتواند تشخیص دهد.
سپس بعد از معاینه فیزیکی مرحله عکس برداری است، رادیوگرافی و ام آر آی. در رادیوگرافی استخوان و غضروف‌های آسیب‌دیده همچنین وجود مواد زائد را می‌توانید مشاهده کنید.
اگر که با رادیوگرافی نتوانست استئوآرتریت را تشخیص داد و یا قسمت آسیب دیده متعلق به دیگر بافت و غضروف‌ها باشد از ام آر آی استفاده می‌شود.
گاهی اوقات ممکن است توسط آزمایش خون به دنبال دیگر بیماری‌هایی که باعث ایجاد درد شده باشند به عنوان مثال آرتریت روماتوئید نوعی از آرتریت است که در اثر اختلال در سیستم ایمنی به وجود می‌آید.
درمان مرحله اول
همانطور که در بالا اشاره کردیم استئوآرتریت ممکن است در ابتدا شروع آن هیچ علائمی از خود نشان ندهد که مسلما روند درمان را طولانی‌تر و سخت‌تر می‌کند.
در ابتدا یک استخوان ریز یا همان زائد وجود دارد که رشد کرده و در محل به هم رسیدن زانو قرار دارد در ایجا به خاطر اینکه ساییدگی بسیار کم است، هیچ علائمی را مشاهده نمی‌کنید.
در اینجا ممکن است پزشکان توصیه به ورزش و مصرف مکمل‌هایی همچون گلوکزامین و کندروتین کنند.
مرحله دوم
در این مرحله استئوآرتریت توسط عکس‌های رادیوگرافی تشخیص داده شده است با این حال استخوان زائد هنوز در اندازه کوچکی است و استخوان‌ها دچار ساییدگی نمی‌شوند.
در این مرحله هنوز ماده سینوویال برای حرکت مفصل‌ها به اندازه کافی وجود دارد. علائم در این مرحله این گونه است، درد داشتن پس از پیاده‌روی طولانی، نشستن طولانی مدت و یا حساس شدن هنگام خم کردن زانو داشته باشید.
بهتر است در همین مرحله اگر اضافه وزن دارید هر چه سریع‌تر اقدام به کاهش وزن با استفاده از ورزش یا رژیم غذایی کنید همچنین ورزش کردن عضلات اطراف زانو را تقویت می‌کند و احتمال آسیب بیشتر را کاهش می‌دهد البته ورزش‌هایی که باعث بیشتر شدن درد می‌شود را انجام ندهید مانند پرش و چمباتمه زدن و…..
استفاده از بریس نیز بسیار موثر خواهد بود و باعث ثبات هرچه بیشتر زانو می‌شود، در انتخاب کفی کفش نیز دقت کنید زیرا کفی مناسب، باعث تراز بندی مجدد پا می‌شود و فشار وارده به زانو را کاهش می‌دهد.
برای تسکین درد نیز می‌توانید از دارو‌های ضد التهاب مانند استامینوفن و تیلنول استفاده کنید، این را در نظر داشته باشید که مصرف طولانی مدت این قرص‌ها عوارضی مانند مشکلات معده و قلب در پی خواهد داشت.
مرحله سوم
در مرحله سوم آسیب رسیدن به زانو کاملا فاحش است و به تدریج فاصله بین غضروف‌ها کاهش پیدا می‌کند با این حال این مرحله را، مرحله متوسط می‌نامند اما علائمی همچون درد مداوم هنگام راه رفتن، زانو زدن و خم شدن همچنین خشک شدن و صدا دادن زانو هنگام صبح خواهید داشت. برخی افراد نیز هنگان انجام فعالیت طولانی تورم نیز خواهند داشت.
اگر درمان دارویی جوابگو نباشد پزشک توصیه به تزریق کورتیزون می‌کند. کورتیزون نوعی استروئید است که در بدن به طور طبیعی تولید می‌شود و رمانی که به مفصل زانو تزریق شود استئوآرتریت را کاهش می‌دهد.
تزریق کورتیزون نباید طولانی مدت انجام شود زیرا تاثیر برعکس خواهد داشت و باعث تشدید مفاصل می‌شود.
افرادی که تمام روش‌های درمان ذکر شده در بالا را امتحان کرده‌اند و اما تاثیرگذار نبوده است می‌توانند مصرف مکمل‌های ویسکو را امتحان کنند این مکمل‌ها به طور مستقیم به مفصل هیالورونیک اسید در پنج مرحله به فاصله یک هفته تزریق می‌شود. تاثیر این مکمل در طولانی مدت دیده می‌شود و برای همه افراد مناسب نمی‌باشد.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم که به مرحله شدید معروف است شخص بیمار درد زیادی را هنگام راه رفتن و نشستن تحمل می‌کنند و علت این درد این است که فاصله بین غضروف‌ها کاهش پیدا کرده و مایع سینوویال به طرز قابل توجهی کم شده و دیگر کمکی به کاهش ساییدگی نمی‌کند در نتیجه زانو کاملا خشک و سفت شده است.
برای درمان این نوع از استئوآرتریت جراحی یا استئوتومی انجام می‌شود در هنگام جراحی پزشک بالا و پایین زانو را می‌شکافد و با کوتاه یا بلند کردن استخوان آن را ترازبندی می‌کند و اکثر افرادی که جراحی می‌کنند سن پایانی دارند.
جایگزینی مفصل زانو به نوعی آخرین مرحله برای درمان استئوآرتریت مفصل زانو است پزشک مفصل آسیب دیده زا برمی‌دارد و مفصل مصنوعی از جنش پلاستیک یا فلز قرار می‌دهد از عوارض این جراحی می‌توان به عفونت و لخته خون در محل برس داده شده اشاره کرد.
دوران بهبودی فرایند طولانی خواهد داشت و همچنین نیاز به فیزیوتراپی خواهید داشت. از مشکلاتی که در این جراحی وجود دارد این است که ممکن است که فرد بعد از چند دهه دوباره نیاز به تعویض مفصل زانو پیدا کند.
پیشگیری
برای پیشگیری از این بیماری بهتر است که وزن خود را کنترل کنید چاقی بیش از حد باعث ترشح پروتئینی به نام سیتوکین می‌شود که عضلات اطراف زانو را ملتهب می‌کند. علاوه بر چاقی بیش از حد بالا بودن قند خون نیز بسیار خطرناک است و خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
از ورزش کردن غافل نشوید سعی کنید در هفته حداقل دو تا چهار ساعت ورزش منظم را داشته باشید و از کفش و لباس مناسب استفاده کنید البته که افراط در ورزش کردن نیز مبتلا شدن به استئوآرتریت مفصل زانو را افزایش می‌دهد.
کلام پایانی
بیماری استئوآرتریت مفصل زانو بسیار شایع است و ممکن است در همه سنین رخ بدهد توصیه ما این است که حتما رژیم غذایی خود را سالم‌تر کنید و از ورزش مردن غافل نشوید.
خوب است که در ابتدای مبتلا به آن حتما به پزشک مراجعه کنید تا روند درمان طولانی نشود و نیاز به عمل جراحی نداشته باشید زیرا عوارض آن در بلند مدت باعث آزار شما می‌شود.