نقرس یک بیماری التهابی مفصلی است که به علت بریزش بلورهای اورات (اوریک اسید) در مفاصل و بافتهای مجاور به وجود می آید. این بلورها معمولاً در مفاصل کوچک اندامهای پایینی، به خصوص مفصل بزرگ پا (مفصل مچ پا) تجمع مییابند. نقرس ممکن است با درد، التهاب، تورم و احساس گرمی در مفاصل همراه باشد. در ادامه شما را با انواع نقرس آشنا میکنیم.
انواع نقرس
با توجه به شدت علائم، میتوان انواع نقرس را به صورت زیر دستهبندی کرد:
- نقرس حاد
- نقرس مزمن
- نقرس توفوسی
در ادامه به بررسی دقیق تر هریک از انواع نقرس می پردازیم.
نقرس حاد
نقرس حاد یک بیماری التهابی است که ناشی از تشکیل بلورهای اورات در مفاصل است. اورات، یک ترکیب شیمیایی است که در فرآیند تجزیه پورینها، مواد موجود در مواد غذایی مانند گوشت قرمز، سرخ کردنیها، دریاچهها و آب ادرار تولید میشود. در نقرس حاد، بلورهای اورات در مفاصل تجمع مییابند و باعث التهاب، درد، تورم و سفتی مفاصل میشوند. این بیماری معمولاً در مفاصل کوچک پا، به خصوص مفصل بزرگ پا (مفصل بین پا و انگشتان پا)، دستان، مچ دست، زانو و مچ پا رخ میدهد.
علائم نقرس حاد معمولاً به طور ناگهانی و بیشتر در شب رخ میدهند و شدت بالایی دارند. علائم این نوع از انواع نقرس عبارتند از:
۱. درد شدید:
درد نقرس حاد بسیار شدید است و ممکن است به طور ناگهانی شروع شود. درد معمولاً در یک مفصل خاص، معمولاً در مفصل بزرگ پا (مفصل مچ پا)، رخ میدهد. این درد ممکن است به صورت سوزشی، تیز یا خارشنده باشد.
۲. تورم:
نقرس حاد باعث تورم مفصل میشود. تورم ممکن است به صورت قابل توجهی بزرگ شود و ممکن است با قرمزی و گرمی مفصل همراه باشد.
۳. قرمزی و گرمی:
مفصل مبتلا به نقرس حاد ممکن است قرمز و گرم شود. این علائم نشان از وجود التهاب در مفصل است.
۴. محدودیت حرکت:
در نقرس حاد، ممکن است حرکت در مفصل مبتلا به دلیل درد و تورم محدود شود. این محدودیت میتواند باعث کاهش عملکرد مفصل شود.
۵. حساسیت به لمس:
مفصل مبتلا به نقرس حاد ممکن است حساسیت به لمس داشته باشد و حتی لمس آن میتواند درد شدیدتری را ایجاد کند.
عواملی مانند مصرف بیش از حد الکل، مصرف غذاهای پرپورین، چاقی، بیماریهای مزمن مثل فشار خون بالا و دیابت، وراثت و جنسیت مرد برای ابتلا به نقرس حاد مؤثر هستند. درمان نقرس حاد شامل تسکین درد و التهاب با داروها، تغییرات در رژیم غذایی و کاهش عوامل خطر مرتبط با بیماری است.
نقرس مزمن
نقرس مزمن یک بیماری التهابی مزمن است که در نتیجه افزایش سطح اسید اوریک در خون و تشکیل بلورهای اسید اوریک در مفاصل و بافتهای مختلف بدن ایجاد میشود. اسید اوریک ناشی از تجزیه پورینها در بدن است که به طور عادی توسط کلیهها از بدن دفع میشود. اما در برخی افراد، نقرس میتواند به دلیل تولید بیش از حد اسید اوریک یا کاهش توانایی بدن در تخلیه آن ایجاد شود.
نقرس مزمن معمولاً به صورت حملات با درد و التهاب شدید در مفاصل، به خصوص مفاصل بزرگ انگشتان پا، زانو، مچ پا و مچ دست همراه است. در طول حملات نقرس، مفصل دردناک، قرمز، گرم و تورم میشود و حساسیت و درد با لمس و حرکت افزایش مییابد. در نتیجه درمان نقرس زانو باید جدی گرفته شود.
دربین انواع نقرس، علائم این نوع نقرس شدیدتر است. در بعضی از افراد، علائم ممکن است طولانی مدت و مزمن باشد و در دیگران ممکن است به صورت تکراری و پراکنده ظاهر شود. برخی از علائم نقرس مزمن عبارتند از:
درد مفاصل:
درد مفاصل ممکن است به صورت ملایم و پراکنده یا به صورت مزمن و مداوم باشد. این درد ممکن است در مفاصل کوچک اندامهای پایینی، به خصوص مفصل مچ پا، رخ دهد.
۲. تورم:
تورم مفاصل نیز یکی از علائم نقرس مزمن است. ممکن است مفاصل تورم کنند و به صورت ملموس بزرگ شوند.
۳. التهاب:
التهاب مفاصل نیز علامت دیگری از نقرس مزمن است. مفاصل ممکن است قرمز و گرم شوند و بافتهای اطراف آنها نیز ممکن است التهاب داشته باشند.
۴. محدودیت حرکت:
نقرس مزمن میتواند منجر به محدودیت حرکت مفاصل شود. این محدودیت میتواند باعث کاهش قدرت و عملکرد مفاصل شود.
۵. تشدید علائم:
علائم نقرس مزمن ممکن است در طول زمان تشدید شوند و بیشتر در دورههای تنش، استرس، مصرف غذاهای پرپروتئین و الکل، و عدم استفاده مناسب از داروهای ضدنقرس بروز کنند.
عوامل خطر برای نقرس مزمن شامل ژنتیک، چاقی، مصرف زیاد الکل، مصرف غذاهای پرپورین، بیماری های مزمن مثل فشار خون بالا، دیابت و اضافه وزن میباشند. همچنین، برخی داروها مانند دیورتیکها و آسپرین نیز میتوانند عوارض جانبی نقرس را تحریک کنند.
درمان نقرس مزمن شامل تغییرات در سبک زندگی و مصرف داروها میباشد. این شامل کاهش مصرف غذاهای پرپورین، کاهش مصرف الکل، کاهش وزن در صورت چاقی، استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) در طول حملات نقرس، و مصرف داروهای کاهنده سطح اسید اوریک مانند الوپورینول است.
بنابراین، نقرس مزمن یکی از انواع نقرس است که به عنوان یک بیماری مزمن شناخته میشود. نیاز به مداوا و کنترل مداوم دارد تا پیشگیری از بیماری نقرس اتفاق بیفتد و کیفیت زندگی بیمار بهبود یابد.
نقرس توفوسی
این نوع از انواع نقرس، یک بیماری التهابی است که ناشی از تشکیل بلورهای اورات سدیم در مفاصل و بافتهای اطراف است. این بیماری اغلب در مفصل بزرگ انگشت پا (مفصل پاشنه) رخ میدهد و باعث درد شدید، تورم، قرمزی و گرمی در محل تشکیل بلورها میشود.
علائم نقرس توفی شامل موارد زیر میشود:
۱. درد شدید:
درد نقرس توفی بسیار شدید است و ممکن است به طور ناگهانی و بیشتر در شب شروع شود. درد معمولاً در یک مفصل خاص، معمولاً در مفصل بزرگ پا (مفصل مچ پا)، رخ میدهد. این درد ممکن است به صورت سوزشی، تیز یا خارشنده باشد.
۲. تورم:
نقرس توفی باعث تورم شدید مفصل میشود. تورم ممکن است به صورت قابل توجهی بزرگ شود و ممکن است با قرمزی و گرمی مفصل همراه باشد.
۳. التهاب:
التهاب مفاصل نیز علامت دیگری از نقرس توفی است. مفاصل ممکن است قرمز و گرم شوند و بافتهای اطراف آنها نیز ممکن است التهاب داشته باشند.
۴. بلورهای اورات:
در نقرس توفی، بلورهای اورات (اورات سدیم یا اورات سدیم و کلسیم) در مفاصل تجمع مییابند که باعث تخریب بافت مفصلی و آسیب رساندن به استخوان میشود.
۵. علائم عمومی:
علاوه بر علائم مرتبط با مفاصل، نقرس توفی ممکن است با علائم عمومی مانند تب، خستگی، تنگی نفس و کاهش اشتها همراه باشد.
عواملی مانند مصرف زیاد غذاهای پرپروتئین، مصرف بیش از حد الکل، چاقی، بیماریهای کلیوی و ارثی میتوانند عوامل خطر برای ابتلا به نقرس توفوسی باشند.
درمان نقرس توفوسی با استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، داروهای کاهش اسید اوریک، تغییرات در رژیم غذایی و کنترل وزن صورت میگیرد.
کلام آخر
برای تشخیص انواع نقرس، معمولاً پزشک ارتوپد با بررسی علائم بالینی، تاریخچه پزشکی و انجام آزمایشاتی مانند آزمایش خون و تصویربرداری مفاصل تشخیص را قرار میدهد. درمان نقرس بسته به نوع آن، میتواند شامل داروهای ضد التهاب، داروهای کاهش اورات، تغییرات در رژیم غذایی و تغییرات در سبک زندگی باشد.
مهمترین راه برای کنترل نقرس، پیشگیری است. اصلاح رژیم غذایی با کاهش مصرف غذاهای پرپروتئین و پراورات، مصرف مایعات به میزان کافی، کاهش مصرف الکل و وزندهی مناسب از جمله اقداماتی هستند که میتواند به کاهش تکرار نقرس و بهبود علائم کمک کند.
با این حال، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب نقرس، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص میتواند بر اساس وضعیت شما، تشخیص دقیق را قرار داده و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.