آب آوردن زانو یکی از مشکلات شایع و آزاردهنده‌ای است که می‌تواند زندگی روزمره و تحرک افراد را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهد. این وضعیت که به تجمع غیرطبیعی مایعات در اطراف مفصل زانو اشاره دارد، ممکن است به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌های ورزشی، التهاب، عفونت یا بیماری‌های مزمن مفصلی مانند آرتروز رخ دهد. این عارضه معمولاً به عنوان نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای در زانو شناخته می‌شود و تشخیص به موقع علت آن، کلید اصلی درمان موثر است. در این مقاله، به بررسی جامع علت‌های بروز آب آوردن زانو، روش‌های تشخیص و راهکارهای درمانی آن پرداخته‌ایم تا با اطلاعات دقیق و علمی، راهنمایی مناسب برای مدیریت این مشکل ارائه دهیم.
آب آوردن زانو چیست؟
آب آوردن یا تورم زانو، ازجمله بیماری‌هایی است که در ناحیه مفصل رخ داده و می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. هرگاه مایع درون مفصل زانو، بیش از حد عادی تولید شود، این عارضه رخ خواهد داد. حال ترشح بیش از حد این مایع نیز دلایل مختلفی دارد. اما در هر صورت اگر زانوی بیمار آب بیاورد، نمی‌تواند به راحتی حرکت کند و هرگاه که بخواهد کمی زانوی خود را تکان دهد دچار درد شدید خواهد شد. همچنین با بروز این عارضه به مرور زمان، استخوان آسیب جدی دیده و از بین می‌رود. به همین علت تشخیص و درمان این عارضه، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام گیرد.
چگونه تشخیص دهیم که زانوهایمان آب آورده است؟
روش‌های زیادی برای تشخیص آب آوردن زانو وجود دارند. در زیر این روش‌ها را نام برده‌ایم:
- معاینه فیزیکی: تورم یا آب آوردن مفصل زانو، معمولاً از روی علائمی که دارد قابل تشخیص خواهد بود. به همین دلیل پزشک با معاینه فیزیکی نیز می‌تواند این عارضه را تشخیص دهد. برای مثال به زانو فشار کمی وارد نموده، یا از گرما، کبودی، قرمزی و تورم این بیماری را تشخیص می‌دهد.
- آزمایش خون: آزمایش خون یکی از روش‌های رایج تشخیص این نوع بیماری می‌باشد. در این آزمایش مقداری از خون بیمار برداشت می‌شود تا مورد برسی قرار گیرد و التهاب یا ورم زانو مشخص شود.
- آرتروسنتز: با روش آرتروسنتز نیز این بیماری به راحتی قابل درمان خواهد بود. در این شیوه پزشک با استفاده از سرنگ مقداری از مایع مفصل بیمار را بیرون می‌کشد. سپس مایع بیرون کشیده شده را مورد برسی قرار می‌دهد تا آب آوردن زانو را تشخیص دهد.
- عکسبرداری و ام آر آی: یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص تورم زانو، عکسبرداری و ام آر آی می‌باشد. در این روش از زانوی بیمار عکسبرداری شده و سپس پزشک با دیدن عکس‌ها می‌تواند این عارضه را تشخیص دهد. به این علت که تورم زانو در تصاویر ام آر آی کاملاً قابل رویت خواهد بود. لذا برای تشخیص درست این بیماری حتما به یک پزشک ارتوپد در تهران مراجعه کرده تا بتوانید بیماری خود را درمان نمایید.
علت آب آوردن زانو چیست؟
- یکی از شایع ترین و مهمترین دلایلی که می‌تواند باعث آب آوردن زانو و ورم آن شود، التهاب مفصل زانو است. درواقع در قسمت داخلی مفصل لایه ای از سلول‌ها وجود دارد که به صورت منظم در کنار یکدیگر چیده شده اند واین سلول‌ها که همان غشای سینوویال هستند، مایع مفصلی را ترشح میکنند، حال اگر به هر دلیلی مایع مفصلی بیش از اندازه ی معمول ایجاد شده و به داخل مفصل ترشح شود، زانو ورم خواهد کرد و ما شاهد آب آوردن زانو و درد آن خواهیم بود.
- وجود برخی از بیماری‌ها می‌توانند باعث آب آوردن زانو و ورم آن شوند. برای مثال استئوآرتریت نوعی بیماری است که در آن مفصل و اجزای داخل آن از بین رفته و فرسوده می شود. این بیماری با ایجاد اختلال در محل مفصل باعث می شود که غشای سینوویال مفصلی مقدار زیادی مایع مفصلی ترشح کند و باعث ورم و درد در ناحیه زانو شود. گاهی این ناحیه متورم در پشت زانو قرار می‌گیرد که به آن کیست بیکر گفته می شود.
- مورد دیگری که در ایجاد ورم و آب آوردن زانو تأثیر گذار است وارد شدن ضربه و آسیب به مفصل زانو است. گاهی وارد شدن ضربه به مفصل زانو باعث آسیب در محل مفصل شده و ورم ایجاد می‌کند، گاهی نیز این آسیب ممکن است باعث خونریزی در رباط‌ها و یا مینیسک شده و آب آوردن زانو را به دنبال داشته باشند.
- یکی از بیماری‌های دیگری که در این زمینه باید به آن توجه کنیم، بیماری نقرس است. بیماری نقرس باعث آب آوردن زانو و ورم دردناک آن می‌شود. به طور کلی ورمی که از بیماری نقرس در محل مفصل ایجاد می شود بسیار دردناک تر از ورمی است که ناشی از بیماری های آرتروز است.
گاهی افرادی به دلیل آب آوردن زانو و درد ناشی از آن به بهترین متخصص ارتوپدی مراجعه میکنند که هنگام تصویربرداری از مفصل این افراد متوجه بیماری‌های شبه نقرس در آنها می‌شویم. بیماری‌های شبه نقرس باعث ورم و آب آوردن زانو شده و در این محل درد ایجاد میکنند. علاوه بر بیماری‌ها و مواردی که ذکر شد عفونت نیز می تواند موجب آب آوردن زانو شده و به تبع مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد.
علائم و نشانه‌های آب آوردن زانو چیست؟
شایع ترین مشکلی که در آب آوردن زانو، بیماران مبتلا از آن شکایت میکنند، ورم است که در ناحیه مفصل ایجاد می‌شود. در این افراد زانو بسیار به تماس حساس شده و ملتهب و گرم است و با اندکی تماس، درد و ناراحتی ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است خشکی مفصل و محدودیت حرکت در آن مفصل برای فرد ایجاد شود و در این شرایط معمولا در برخی حالت‌های خاص فرد از خم یا راست کردن و جابه جا کردن مفصل خود محروم می‌شود.
همانطور که گفته شد درد شدید و همچنین التهاب زیاد می تواند نشان دهنده ی بیماری نقرس و یا عفونت در مفصل باشد، بنابراین اگر همراه با التهاب دچار درد شدید شدید، مایع مفصلی در محل مورد نظر باید حتما از نظر بیماری نقرس و یا عفونت بررسی و آزمایش شود.
بهترین روش‌های درمان آب آوردن زانو
پس از اینکه پزشک ابتلا به تورم زانو را تشخیص دهد، بیمار می‌بایست سریعاً تحت درمان قرار گیرد تا از پیشرفت این عارضه جلوگیری شود. روش‌های زیادی برای درمان این عارضه وجود دارند. در زیر بهترین شیوه‌های درمان تورم زانو را ذکر نموده‌ایم:
- دارودرمانی
در درجه اول پزشک سعی می‌کند این عارضه را با استفاده از دارو درمان کند. پزشکان برای بهبود تورم زانو برخی داروهای ضدالتهاب را برای بیماران تجویز میکنند. اگر بیماری شدید باشد، پزشک داروهای قوی‌تری را تجویز خواهد کرد. حتی گاهی پزشک برای درمان این عارضه، دارو را مستقیماً به داخل زانو تزریق می‌کند.
- جراحی
گاهی بیماری بسیار شدید بوده و پیشرفت کرده است. در این صورت درمان دارویی چندان کارساز نبوده و پزشک انجام جراحی را برای بهبود آب آوردن زانو توصیه می‌کند. برای جراحی ابتدا از بی‌حسی استفاده شده و سپس برشی در ناحیه زانو ایجاد می‌شود. در مرحله بعد پزشک آب اضافه را تخلیه نموده و پوست زانو را بخیه می‌زند. این جراحی نسبتاً تهاجمی بوده و بیمار باید دوره نقاهت را بگذراند تا به‌طور کامل بهبود یابد.
- اوزون تراپی
اوزون تراپی یکی از کم‌خطرترین و مؤثرترین شیوه‌های درمان ورم زانو می‌باشد. اوزون مایعی مفید بوده که التهاب زانو را از بین برده و موجب ترمیم مفصل این ناحیه می‌گردد. پزشک برای بهبود این بیماری اوزون را به داخل زانو تزریق می‌نماید. اکثر افرادی که از این روش استفاده نموده‌اند تا حد زیادی درمان شده‌اند.
البته درمان آب آوردن زانو به روش اوزون تراپی ممکن است موقتی باشد و بیماری دوباره عود نماید؛ اما اوزون تراپی روشی ایمن محسوب می‌شود و دوره نقاهت یا خطر خاصی نخواهد داشت.
درمان ورم و آب آوردن زانو بدون جراحی
معمولا روشی که برای درمان آب آوردن زانو استفاده می‌شود، به عاملی بستگی دارد که باعث بیماری شده، اما به طور کلی در مرحله اول، ساده ترین راه درمان، استراحت و استفاده از کمپرس سرد و بعد از آن استفاده از داروهای ضدالتهاب با منشا غیراستروئیدی خواهد بود.
در بیماری‌هایی مانند آرتروز روماتیسمی و آرتروز پسوریاتیک که از دسته ی آرتروز‌های التهابی محسوب می‌شوند، مصرف داروهای ضد التهاب و غیر استروئیدی و همچنین داروهای استروئیدی و نیز داروهای ضد روماتیسم و غیره توصیه می‌شود.دارویی به نام کلشی سین نیز هنگامی مورد استفاده قرار می‌گیرد که منشا و عامل آب آوردن زانو بیماری نقرس باشد. در این شرایط استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نیز تأثیر گذار خواهد بود.
گاهی نیز مشاهده می‌شود که عوامل باکتریایی موجب آب آوردن زانو و ورم آن می‌شوند که در این صورت داروهای آنتی بیوتیک توسط پزشک تجویز خواهد شد. لازم به ذکر است که این آنتی بیوتیک‌ها معمولا از طریق تزریق داخل وریدی استفاده می‌شوند و در اکثر مواقع چرک و یا عفونتی که در محل مفصل ایجاد شده را تخلیه میکنند که این کار از طریق جراحی باز انجام می‌شود.
استفاده از زانوبند برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به مفصل و رباط‌ها و دیگر اجزای آن، یکی از روش‌های درمانی آب آوردن زانو محسوب می‌شود. همچنین گاهی از باند کشی برای وارد کردن فشار به زانوی متورم استفاده می شود که در این صورت فشار وارد شده به فضای خارج سلولی زیاد شده و باعث کاهش خروج مایع از داخل سلول ها و ورم زانو خواهد شد و تجمع مایع در محل مفصل را کمتر مشاهده خواهیم کرد.
در مواردی که علائم و نشانه‌های آب آوردن زانو خیلی شدید باشد و بیماری نسبت به سایر درمان ها پاسخگو نباشد، قبل از عمل جراحی گزینه‌های دیگری نیز وجود دارد که یکی از آنها تزریق اوزون در داخل مفصل است. این روش درمانی درواقع ترکیبی از روش‌های اوزون تراپی و نورال تراپی است که در آن ترکیبی از داروهای ضد التهاب، داروهای هومئوپاتیک، پروکائین، ویتامین‌ها، مواد معدنی و گاز اوزون درون مفصل و نواحی متورم اطراف آن تزریق می‌شود.
سخن پایانی
اکنون دانستیم که همواره ورم زانو به خاطر آسیب دیدگی فیزیکی و مکانیکی نیست و گاهی می‌تواند به دلیل برخی بیماری‌ها از جمله نقرس و یا عفونت باشد، بنابراین ساده گذشتن از کنار این مسئله ممکن است باعث درگیری یک عمر با این بیماری‌ها شده و شما را در انجام فعالیت‌ها و کارهای روزمره دچار محدودیت کند.