عمل آرتروسکوپی لگن

عمل آرتروسکوپی لگن یک جراحی کم‌ تهاجمی است که برای تشخیص و درمان مشکلات مفصل لگن انجام می‌شود. در این روش، جراح از یک ابزار کوچک به نام آرتروسکوپ که شامل دوربینی است که از طریق یک برش کوچک وارد مفصل می‌شود، برای مشاهده و درمان آسیب ‌ها یا بیماری ‌ها استفاده می‌کند. آرتروسکوپی لگن به جراح این امکان را می‌دهد که به ‌دقت وضعیت غضروف ‌ها، استخوان‌ ها و بافت‌ های نرم مفصل را بررسی کند و اقدامات درمانی مانند ترمیم آسیب ‌های غضروفی، برداشتن بافت‌ های آسیب ‌دیده یا اصلاح مشکلات دیگر را انجام دهد. این روش درد کمتری نسبت به جراحی‌ های باز دارد و دوره بهبودی آن کوتاه‌تر است.

چگونگی انجام عمل آرتروسکوپی لگن

بیمار در اتاق عمل، تحت بیهوشی قرار می‌گیرد و موقعیت بدنش تنظیم می‌شود. سپس مفصل ران مقداری کشیده می‌شود تا هنگام واردکردن ابراز جراحی به درون آن، آسیبی به غضروف‌ها نرسد. در عمل آرتروسکوپی لگن، به دلیل نازک بودن آرتروسکوپ و ابزار جراحی، جراح می‌تواند با ایجاد برش‌های کوچک داخل مفصل لگن را مشاهده کند.

آرتروسکوپ یک وسیله‌ی جراحی است که دوربینی در سر آن قرار دارد و جراح از آن برای دیدن داخل مفصل، جهت تشخیص و درمان آسیب و اختلال پیش‌ آمده در مفصل استفاده می‌کند. در عمل آرتروسکوپی لگن، دوربین آرتروسکوپ به مفصل لگن وارد می‌شود. تصاویر گرفته‌شده توسط دوربین به یک مانیتور ارسال می‌گردد و جراح از طریق تصاویر دریافتی به شناسایی آسیب ایجادشده در مفصل و ترمیم آن می‌پردازد.

دلایل و موقعیت‌های مناسب برای انجام این عمل

اگر شرایط شما به‌گونه‌ای باشد که درمان‌های بدون جراحی مانند استراحت، فیزیوتراپی، دارودرمانی، تزریق و… در درمان بیماری دردناک شما پاسخگو نباشد پزشک عمل آرتروسکوپی لگن را توصیه می‌کند. آسیب واردشده به لابروم، غضروف و بافت‌های نرمی که در اطراف مفصل قرار دارند منجر به ایجاد علائم دردناکی می‌شود که عمل آرتروسکوپی لگن می‌تواند آن را کاهش داده و تسکین ببخشد.

ممکن است این آسیب در شرایط مختلفی همچون موارد زیر به وجود بیاید که می‌توان گفت عمل آرتروسکوپی لگن در درمان آسیب‌ها و عارضه‌های زیر نتیجه‌بخش بوده است:

پارگی لابروم

لابروم بافت ضخیمی است که کاسه‌ی مفصل ران را پوشانده است و نقش محافظت از مفصل لگن را دارد. پارگی لابروم موجب گیر افتادن تکه‌هایی از آن بین مفاصل و ایجاد درد می‌شود. معمولاً افرادی که به‌این‌علت دچار پارگی لابروم می‌شوند برای اینکه درمانشان به‌طور کامل صورت بگیرد تحت عمل آرتروسکوپی لگن قرار می‌گیرند تا مشکل اصلی برطرف و درمان شود.

سینوویت

سینوویت دردی در ناحیه لگن است که ممکن است با التهاب پوشش مفصل ران همراه باشد و انجام عمل آرتروسکوپی لگن قادر به رفع آن است. در ابتدا لازم است علت اصلی سینوویت شناسایی شود، زیرا در صورتی که علت تشخیص داده نشود عارضه برمی‌گردد.

قفل شدن مفصل لگن

گیر افتادگی یا قفل شدن مفصل لگن زمانی اتفاق می‌افتد که فرد هنگام راه رفتن و تکان دادن مفصل احساس درد کند. دلیل این عارضه، فشار آوردن استخوان ران به لبه‌ی کاسه‌ی مفصل است که با انجام عمل آرتروسکوپی لگن رفع می‌شود. روش درمان به این صورت است که بخشی از استخوان‌های لگن یا ران برداشته می‌شوند و بعد از ترمیم شدن لابروم، دوباره در جای خود قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: شکستگی مفصل لگن

اجسام شناور درون مفصل

به تکه‌های شکسته و رها شده استخوان یا غضروف‌ در داخل مفصل گفته می‌شود. این تکه‌ها در هنگامی که فرد در حال تحرک است ممکن است در قسمت‌هایی از مفصل گیر افتاده و موجب ایجاد درد شدید در مفصل و یا قفل شدن آن شود. این تکه‌های شناور را هم می‌توان با انجام عمل آرتروسکوپی لگن از بین برد.

سندرم مفصل ران صدا‌دار

این عارضه، هنگامی‌که فرد راه می‌رود خود را بروز می‌دهد و با حرکت دادن مفصل صدا‌های غیرطبیعی به گوش می‌رسد. معمولاً علتی که باعث ایجاد این عارضه می‌شود درگیر شدن تاندون‌ها و بافت‌های نرم روی استخوان است. با برداشتن این تاندون و بافت نرم درگیر شده توسط عمل آرتروسکوپی لگن، این عارضه بهبود پیدا می‌کند.

آسیب رساندن به غضروف‌ها

می‌توان گفت آرتروز، بیماری است که باعث ساییده شدن و آسیب رساندن به غضروف موجود روی سر استخوان و یا کاسه‌ی مفصل لگن می‌شود. روش خرد کردن یکی از راهکار‌های مؤثر موجود برای توقف یا کند کردن بیماری آرتروز می‌باشد.

درروش خرد کردن، با ایجاد سوراخ‌های کوچک روی استخوان از غضروف‌ها محافظت می‌شود. این کار باعث خونریزی کردن استخوان و درنهایت تحریک بهبودی بدن می‌شود. پزشک این روش را بسته به شرایط شما پیشنهاد می‌کند.

مزایای انجام عمل آرتروسکوپی لگن

عمل آرتروسکوپی لگن نسبت به جراحی‌های باز دارای مزایای بیشتری است:

• بریدگی‌های کوچک‌تر و به‌جای ماندن زخم‌های کوچک‌
• درد‌ کمتر
• کاهش‌ خطر عفونت
• مدت‌زمان بستری کوتاه‌
• بهبود سریع‌

معایب انجام عمل آرتروسکوپی لگن

به‌طورکلی عمل آرتروسکوپی لگن دارای عوارض اندکی است و کم‌خطر می‌باشد. عوارضی که ممکن است در شرایط خاص ایجاد شود:

• مشکل ورم که در مدت کوتاهی و معمولا در عرض یک هفته رفع می‌شود. این مشکل، اتفاقی شایع است.
• ممکن است به دلیل استفاده از ابزار‌های جراحی به غضروف‌های مفصلی آسیب برسد. این خطر در آرتروسکوپی مفصل ران به علت سفت بودن مفصل و مشکل بودن دسترسی‌ به آن نسبت به مفاصل دیگر شدیدتر است.
• به وجود آمدن آسیب‌های عصبی به دلیل کشیده شدن مفصل در طول عمل، یکی دیگر از عوارض عمل آرتروسکوپی لگن است که این آسیب‌ها دائمی نخواهد بود.

برنامه‌ریزی برای عمل جراحی آرتروسکوپی لگن

نکاتی که لازم است برای عمل آرتروسکوپی لگن بدانید:

• ارزشیابی‌ها و آزمایش‌های قبل از جراحی
• ممکن است جراح توصیه کند که قبل از جراحی، به پزشک اولیه خود مراجع کنید و از نظر سلامت عمومی ارزیابی شوید.
• دستورالعمل پذیرش

اگر به‌طور کلی شرایط مناسبی داشته باشید، به‌ احتمال‌ زیاد عمل آرتروسکوپی لگن ‌شما به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. در صورت مصرف دارو یا مکمل حتما به جراح خود اطلاع دهید و از دستورالعمل‌های مربوط به قبل از جراحی برای نخوردن و ننوشیدن چیزی پیروی کنید.

موارد استفاده از عمل آرتروسکوپی لگن

هنگامی که بیمار درد زیادی را متحمل می‌شود، جراح ممکن است برای تشخیص عمل آرتروسکوپی لگن را پیشنهاد کند. آرتروسکوپی لگن می‌تواند مواجه با مشکلاتی نظیر آسیب به لابروم، غضروف Articular و سایر بافت‌های نرم که به احاطه‌ی مفصل می‌پردازند را به حداقل برساند. مراحل عمل آرتروسکوپی لگن شامل مواردی است که جراح با انجام هریک از آن‌ها بیمار را تا بهبودی کامل پیش می‌برد که به بررسی این مراحل می‌پردازیم.

معاینه و آزمایش

قبل از این‌که جراحی انجام پذیرد، پزشک به معاینه و آزمایش پرداخته و همه‌ی مواردی را که می‌تواند در روند جراحی مشکل‌ساز باشد شناسایی می‌کند. سپس، این موارد را به جراح گزارش می‌کند تا جراح با درنظر گرفتن این موارد و مشکلات درمورد روند جراحی تصمیم‌گیری کند.

چگونگی پذیرش

اگر بیمار از لحاظ شرایط عمومی بدن سالم باشد، آرتروسکوپی لگن احتمالا سرپایی صورت می‌گیرد. لازم است برای این‌که بتوانید جراحی موفقیت آمیزی را پشت سر بگذارید، مصرف هرگونه دارو یا مکملی را به جراح خود اطلاع دهید و در صورت نیاز از مصرف داروهایی که می‌تواند برای سلامتی‌تان خطرساز و مضر باشد خودداری کنید. همچنین، باید توجه داشته باشید که مواردی که لازم است برای انجام جراحی رعایت کنید توسط جراح اطلاع داده می‌شود.

بی‌هوشی

یکی دیگر از مراحل عمل آرتروسکوپی لگن بی‌هوشی است. برای عمل آرتروسکوپی لگن بی‌حسی‌های کلی صورت می‌پذیرد ولی، ممکن است باتوجه به تصمیم جراح به جای بی‌حسی کلی از بی‌حسی منطقه‌ای استفاده شود. در بی‌حسی کلی، فرد به طور کلی به خواب می‌رود. در حالی که در بی‌حسی منطقه‌ای، فرد به طور کامل بیدار بوده و فقط قسمت مچ به پایین به حالت کرخت و بی‌حس درمی‌آید. انجام این مراحل فرد را برای انجام عمل آرتروسکوپی لگن آماده می‌سازد.بنابراین، در مراحلی که ذکر خواهیم کرد به اصلی‌ترین مراحل آرتروسکوپی لگن می‌پردازیم.

پوزیشن مناسب برای شروع عمل

در هنگام شروع عمل آرتروسکوپی لگن، بیمار باید پای خود را در حالت کششی قرار دهد. با این کار لگن به حد کافی از سوکت فاصله می‌گیرد و جراح به راحتی می‌تواند ابزار مورد نیاز را وارد مفصل کند و به مشاهده‌ و درمان بپردارد. احتمالا جراح برای مشخص کردن محل برش و پورتال خط‌هایی را با استفاده از خودکار یا ماژیک روی بدن بیمار می‌کشد.

مرحله‌ی عمل

اصلی‌ترین مرحله از مراحل عمل آرتروسکوپی لگن مرحله‌ی عمل می‌باشد. بعد از این که بیمار با ایجاد کشش لازم در حالت مورد نظر قرار گرفت، جراح با ایجاد برشی بر روی لگن عمل را شروع می‌کند. معمولا برش ایجاد شده به اندازه‌ی یک سوراخ دکمه می‌باشد. با این کار جراح می‌تواند داخل لگن بیمار را مشاهده کرده و تشخیص لازم را انجام دهد.

بعد از ایجاد برش، جراح برای این که دید واضح و مشخصی داشته باشد و هرگونه خونریزی را در هنگام عمل کنترل کند، مایعی را از طریق آرتروسکوپ وارد محل بریدگی می‌کند. نهایتا، تصاویر گرفته شده توسط آرتروسکوپ روی صفحه‌ی مانیتور نمایش داده می‌شود و جراح می‌تواند داخل لگن را مشاهده کرده و موارد غیر معمول را تشخیص دهد.

در صورتی که جراح مشکل را تشخیص داد، ابزارهای لازم را از طریق برش‌های جداگانه وارد کرده و به رفع مشکل می‌پردازد. عمل‌های مورد نیاز می‌تواند شامل مواردی نظیر ترمیم و تسکین غضروف پاره شده، اصلاح خارهای ایجاد شده توسط گرفتگی فمورواستابولار و برداشتن بافت سینوویال متورم باشد.

برای تراشیدن، برش زدن، گرفتن، بخیه زدن و گره زدن از ابزارهای به ویژه‌ای استفاده می‌شود. مدت زمان عمل با توجه به مشکل تشخیص داده شده و میزان کاری که توسط جراح انجام می‌شود متفاوت است. پس از اتمام عمل آرتروسکوپی در محل برش یا برش‌ها بخیه زده شده و با نوارهای پوستی پوشانده می‌شود. پانسمان به کار رفته برای لگن از نوع کاذب می‌باشد. با انجام بخیه مراحل عمل آرتروسکوپی لگن پایان می‌یابد و بیمار روند بهبودی را طی می‌کند.

دوره نقاهت آرتروسکوپی لگن

دوره نقاهت بعد از آرتروسکوپی لگن کوتاه‌ تر از جراحی ‌های باز است، اما بستگی به نوع و شدت مشکل درمانی دارد. به‌ طور کلی، دوره نقاهت پس از آرتروسکوپی لگن بین ۲ تا ۶ هفته متغیر می‌باشد. در این مدت، بیمار نیاز به استراحت داشته و فعالیت‌های فیزیکی سنگین باید محدود شود. پس از گذشت چند روز تا یک هفته، بیمار به فعالیت‌ های روزمره خود بازمی‌گردد، اما ورزش‌های سنگین و فعالیت ‌های فیزیکی شدید باید برای چند ماه محدود بماند.

پزشک فیزیوتراپی یا تمرینات خاصی برای تقویت عضلات اطراف مفصل توصیه می‌کند. با پیروی از دستورالعمل‌ های پزشک و فیزیوتراپ، دوره بهبودی سریع ‌تر و بدون عوارض خواهد بود. بعد از سپری شدن دو هفته بیمار می‌تواند عصای خود را کنار بگذارد و شروع به راه رفتن کند. ورزشکاران نیز می‌توانند بعد از گذشت سه ماه، تمرینات ورزشی خود را انجام دهند. ممکن است سه تا شش ماه در هنگام تمرینات مقداری درد را احساس کنید که این مورد طبیعی است. در اکثر موارد احتیاجی به انجام فیزیوتراپی نیست. ممکن است در بعضی مواقع بیمار در زانوی خود احساس درد داشته باشد که این درد به دلیل کشیده شدن مفصل در حین عمل آرتروسکوپی لگن بوده و به‌تدریج رفع می‌شود بنابراین جای نگرانی وجود ندارد.

مراقبت‌های بعد عمل آرتروسکوپی لگن

بیمار موظف است به مدت چند هفته، توصیه‌های جراح را رعایت کند تا مدت دوران نقاهت کاهش یابد و از عوارض احتمالی بعد از عمل پیشگیری کند. مراقبت های بعد از عمل آرتروسکوپی لگن:

• تغذیه سالم و مناسب
• پرهیز از مصرف دخانیات
• بلند نکردن اجسام سنگین
• انجام تمرینات ورزشی مناسب
• مصرف صحیح دارو‌ها
• استفاده از عصا و انجام فیزیوتراپی در صورت توصیه شدن از سوی پزشک

بعد از انجام مراحل عمل آرتروسکوپی لگن لازم است بیمار مدت زمان کوتاهی را در اتاق ریکاوری بماند و نیز لازم است بعد از عمل شخصی به عنوان همراه از بیمار مراقبت کند. همچنین، بیمار می‌تواند از عصا یا واکر تا بهبودی کامل استفاده کند. بعد از عمل ممکن است بیمار دردی متحمل شود که جراح با تجویز دارو و مسکن می‌تواند آن را به حداقل برساند.

داروهای مورد استفاده برای مدیریت درد می‌تواند شامل داروهای مخدر، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و بی‌حس کننده‌ی موضعی باشد. همچنین، جراح می‌تواند درمورد تحمل وزن، یک برنامه‌ی توان بخشی طراحی کند و نیز ورزش‌ها و فعالیت‌های خاصی برای بازگرداندن قدرت و حرکت بیمار در نظر بگیرد تا بیمار بتواند هرچه زودتر به بهبودی کامل دست یابد.

مزایای آرتروسکوپی لگن نسبت به جراحی باز چیست؟

آرتروسکوپی لگن مزایای زیادی نسبت به جراحی باز دارد. یکی از مهم‌ترین مزایا این است که در آرتروسکوپی برش‌ های کوچکتری ایجاد می‌شود، بنابراین خطر عفونت و خونریزی کاهش می‌یابد. همچنین، این روش باعث کاهش درد و دوره نقاهت کوتاه‌تر می‌شود، چرا که برش‌ها کم ‌تر و تهاجم به بافت‌ های سالم بدن نیز محدودتر است. به دلیل استفاده از دوربین و ابزارهای خاص در آرتروسکوپی، پزشک دقیق ‌تر و با دید بهتر عمل می‌کند، که در نهایت منجر به نتایج بهتر و کاهش احتمال آسیب به بافت ‌های اطراف می‌شود. علاوه بر این، زمان بستری شدن بیمار کوتاه است و اکثر بیماران پس از انجام آرتروسکوپی به‌سرعت به فعالیت ‌های روزمره خود بازمی‌گردند.

چه مدت بعد از آرتروسکوپی لگن می‌توان راه رفت؟

پس از آرتروسکوپی لگن، زمان شروع راه رفتن به شرایط فرد و نوع مشکل درمان ‌شده بستگی دارد. در بیشتر موارد، بیماران بلافاصله بعد از جراحی با استفاده از عصا یا واکر راه می‌روند تا از فشار زیاد بر روی مفصل خود جلوگیری کنند. به طور معمول، بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت می‌توان شروع به راه رفتن کرد، البته با محدودیت‌ های خاص. با گذشت چند روز، بیمار به تدریج بر روی پای خود وزن می‌گذارد و راه رفتن بدون حمایت بیشتر انجام می‌دهد. در عین حال، پزشک فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی را برای بهبود حرکات و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل توصیه می‌کند.

بعد از آرتروسکوپی لگن می‌توان فعالیت‌های ورزشی را از سر گرفت؟

پس از آرتروسکوپی لگن، بازگشت به فعالیت ‌های ورزشی بستگی به نوع جراحی، شدت آسیب و روند بهبودی فرد دارد. به طور معمول، پزشکان توصیه می‌کنند که بیمار حداقل ۴ تا ۶ هفته پس از جراحی از ورزش‌ های سنگین و فعالیت‌ هایی که فشار زیادی به مفصل وارد می‌کند، خودداری کند. در این مدت، بیشتر تمرکز باید بر روی فیزیوتراپی و تقویت عضلات اطراف مفصل لگن می‌باشد. پس از این دوره اولیه، به تدریج و با تایید پزشک، می‌توان فعالیت ‌های ورزشی سبک‌ تری مانند پیاده‌ روی یا شنا را آغاز کرد. ورزش‌هایی که نیاز به چرخش و یا فشار زیاد بر مفصل دارند، مانند دویدن یا ورزش‌ های تیمی، باید پس از ۳ تا ۶ ماه از جراحی شروع شوند تا از بروز آسیب‌ های جدید جلوگیری شود.