سل استخوان چیست؟
هنگامی که باکتری‌ها خارج از ریه منتشر می‌گردد و این بیماری از غدد لنفاوی ستون فقرات یا دیگر مفصل‌ها متصل می‌گردد. با وجود اینکه که این بیماری بسیار نادر و کمیاب است اما به سرعت در حال پیشرفت است.
سل استخوان اکثر در ناحیه‌های لگن و زانو دیده می‌شود. در مراحل اول ممکن است بیمار هیچ درد و علائمی را احساس نکند حتی شاید در ریه به صورت خنثی وجود داشته باشد و شخص از وجود آن بی اطلاع بماند.
علت و چگونگی پدید آمدن سل استخوان
در اینجا سوال پیش می‌آید که سل استخوان چیست؟ و چگونه به وجود می‌آید؟ در سیستم اسکلت بدن میکروب‌های سل بافت‌‌های پرده سینوویال را درگیر خود می‌کند و باعث مایع مفصلی را بیشتر می‌کند و در نهایت باعث تورم مفصل می‌شود.
جالب است که بدانید سل استخوان می‌تواند یک سوم قسمت جلویی مهره را تخریب کند سپس عفونت از قسمت پشت لیگامان طولی قدامی به اطراف آن گسترش پیدا می‌کند در نتیجه با تخریب مهره‌های جلو، ستون مهره به جلو کشیده می‌شود در نتیجه کیفوز یا گوژ پشتی رخ می‌دهد.
علائم
هنگامی که این بیماری پیشرفت می‌کند علائمی همچون ناهنجاری در استخوان‌ها، کوچک شدن اندام در کودکان و پاراپلژی می‌توان اشاره کرد.
سل استخوان در مراحل ابتدایی ممکن است با تب و تعریق در شب آغاز شود سپس بی‌اشتهایی، خستگی و کاهش وزن پیدا کند. معمولا سل استخوان از منبع عروق در وسط استخوان‌های بزرگ و بلند شروع می‌شود.
در مرحله بعد شخص درد‌هایی در ناحیه ستون فقرات خود احساس می‌کند و این درد ها در شب بیشتر می‌شود، گاهی اوقات شخص به علت درد زیاد از خواب بیدار می‌شود.
انواع سل استخوان
بیماری سل استخوان می‌تواند هر یک از اندام‌هایی مانند ستون فقرات، ران، مچ پا، زانو، آرنج و سل اندام فوقانی را مختل کند.
عوامل خطرساز سل استخوان
اکثر افرادی که بدن ضعیفی دارند دچار سل استخوان می‌شوند البته که عوامل دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.
مصرف دخانیات:
مصرف دود و دخانیات خطر ابتلا به سل استخوان را افزایش می‌دهد همچنین درمان را دشوارتر می‌سازد.
کافئین :
تمام نوشیدنی‌های کافئین دار برای سل مضر است و باعث افزایش عملکرد باکتری‌ها در بدن می‌شود به نوعی کافئین محرک است و باعث افزایش بیماری می‌شود.
مواد غذایی تصفیه شده :
بهتر است از مواد غذایی تصفیه شده مانند شکر، برنج سفید، نوشیدنی شیرین شده، پودینگ و غلات در رژیم غذایی خود کاهش دهید زیرا خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.
همچنین عوامل دیگری مانند وزن پایین، دیابت، سرطان سر و گردن و بیماری‌های کلیه منجر به سل استخوان می‌شوند.
تشخیص بیماری سل
تا زمانی که این بیماری به مرحله شدید خود نرسد تشخیص آن مشکل است به ویژه که اگر در نخاع باشد. هرگاه که علائمی مانند درد زیاد، تورم، سفتی در عضلات و آبسه مشاهده کردید بی توجه از کنار آن نگذرید.
همچنین در مرحله پیشرفت خود علائمی دیگر مانند پاراپلژی، ناهنجاری استخوان و عوارض عصبی ا از خود نشان می‌دهد.
به این خاطر که این بیماری واگیردار است در ابتدا آزمایش‌هایی از کسانی نزدیک افرادی که دچار این بیماری بودن و یا در محل کار خود افراد مبتلا وجود داشتند.
علاوه بر آن پزشک از سابقه پزشکی فرد سوال می‌کند و بعد از آن معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در مرحله بعد پزشک آزمایش پوستی سل و یا آزمایش خون سل می‌گیرد.
البته با انجام این آزمایش‌ها نمی‌توان تشخیص داد که سل در بدن فعال یا نهفته است در اینجا پزشکان توصیه به انجام آزمایش خلط یا اشعه ایکس می‌کند.
اقدامات پس از درمان تومور استخوانی
درمان
بهتر است در صورت مشاهده این علائم هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا بتوان با رژیم درست غذایی و مصرف آنتی بیوتیک برطرف کرد.
در مصرف دارو ممکن است ۶ تا ۱۸ ماه به درازا بکشد اکثر داروهای که پزشکان پیشنهاد می‌کنند ریفامپین، اتامبوتول، ایزونیازید و پیرازین آمید می‌باشد. همچنین روش‌های دیگری وجود دارد مانند:
درمان از طریق MDR:
این روش بسیار مناسب است و از ترکیب داروی‌های ضد سل ساخته شده است.
درمان با روش درمان DOTS- DOTS :
در اینجا تمام داروهای ضد سل را مشاهده می‌کنید و روشی بسیار کوتاه و موثر است.
XDR– درمان :
این روش از درمان از داروهای دزت دوم شامل آمینوگلیکوزیدها، پلی پپتیدها، تیازیدها و اسید پارا آمینو سالیسیلیک تشکیل شدن است.
علاوه بر روش دارویی، جراحی نیز وجود دارد که بخشی از مهره‌ها به منظور درمان برداشته می‌شود.
جراحی:
هنگامی که وضعیت بیمار وخیم است پزشکان توصیه به جراحی می‌کنند و برای درمان بخشی از مهره‌ها برداشته می‌شود.
آیا سل استخوان مسری است؟
این بیماری در اثر تکثیر یافتن باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است بنابراین به راحتی از روش‌های گوناگون انتشار پیدا می‌کند، به عنوان مثال فرد مبتلا از طریق سرفه یا عطسه می‌تواند به فرد دیگر انتقال دهد.
با وجود اینکه این باکتری در هوا وجود دارد اما نمی‌توان به آسانی افراد را درگیر خود کند مگر اینکه با فرد مبتلا در یک مکان مشترک زندگی کنند یا همکار باشند.
البته برای پیشگیری از این بیماری خوب است که در مکانی که افراد مبتلا وجود دارند حضور پیدا نکنید یا از ماسک و ژل ضد عفونی استفاده کنید، همچنین استفاده از سیستم تهویه هوا بسیار موثر است.
استفاده از واکسن نیز بسیار توصیه شده است زیرا می‌تواند به مدت ۱۵ سال از شخص محافظت کند. واکسن ب ث ژ از باسیل ضعیف شده سل گاوی ساخته می‌شود.
در اغلب کشور‌ها این واکسن به کودکان تزریق می‌شود، وبروی بزرگسالان تاثیر زیادی ندارد. البته این واکسن در اغلب کشور‌ها ازجمله آمریکا برای مصرف اعوام توصیه نمی‌شود بیشتر برای پیشگیری آن، از پلن‌های ایمن‌سازی استفاده می‌شود.
کلام آخر
همانطور که از مطالب بالا فهمیدید سل استخوان عوارض جانبی زیادی خواهد داشت اگر که سریع‌تر درمان نشود بنابراین بهتر است در صورت دیده شدن علائم آن هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برطرف شود.
پیشنهاد می‌کنیم که در هنگام مسافرت به کشور‌هایی مانند آفریقا، افغانستان، پاکستان، هندوستان، بنگلادش و… که بیشترین آمار در مبتلا به این بیماری را دارند، تمام نکات بهداشتی را رعایت کنید.
از زحمات شما در اطلاع رسانی شفاف و ساده و قابل فهم همگانی تقدیر و تشکر میکنم