تشخیص و پیشگیری از پای پرانتزی
پای پرانتزی یک اختلال در استخوان و پای افراد است که ممکن است در هر سنی فرد به آن دچار شود و یا ظاهر گردد. پای پرانتزی دلایل بسیاری دارد که در ادامه بیشتر درباره راه‌های پیشگیری و درمان آن بحث خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا در ادامه درباره پای پرانتزی و سایر موارد مربوط به آن از قبیل موارد ذیل بحث و مطالعه کنیم.
پای پرانتزی چیست؟
علت ایجاد پای پرانتزی
از کجا پای پرانتزی را تشخیص دهیم؟
چه کنیم به‌پای پرانتزی دچار نشویم؟
پای پرانتزی چیست؟
همان‌طور که حتماً در زمان‌های مختلف نام پای پرانتزی به گوشتان خورده و از اسمش پیداست، افراد دارای پای پرانتزی در حالت ایستاده پاهایشان شبیه پرانتز و یا قوس کمان است. به طور معمول این حالت از بالای زانو شروع شده و تا زیر زانو و ساق پا کشیده می‌شود.
اگر به‌پای این افراد توجه کنید نسبت به یک فرد عادی زانوهایش به هم نمی‌چسبند و از هم فاصله دارند. در بیشتر مواقع و تا سن پایین این عارضه چندان خطرناک نیست؛ اما در سنین بالا فرد به‌تدریج درد را حس میکند و در مواقعی می‌تواند غیرقابل‌تحمل باشد، در ادامه درباره علت و چگونگی به‌وجودآمدن آن بحث خواهیم کرد.
علت ایجاد پای پرانتزی
طبق مطالعات انجام شده ایجاد پای پرانتزی دلایل متفاوت و بسیاری دارد که باید در زمان مناسب تشخیص داده و درمان شود ما در اینجا به چند مورد از این عوامل اشاره می‌کنیم که شامل:
- در مرحله اول و درصد بالایی از این اختلال مادرزادی و ژنتیکی بود و عوامل خارجی در ایجاد آن نقش ندارند.
- برخی دیگر ممکن است کمبود ویتامین D و کلسیم که منشأ پوکی‌استخوان نیز هستند، مسبب بروز پای پرانتزی شوند.
- ممکن است فرد در اثر حادثه‌ای دچار شکستگی در زانو و ساق پا شود و بعد از آن به‌خوبی ترمیم و بهبود نیابد و به‌مرورزمان پای پرانتزی را سبب گردد.
- گاهی اختلال دیگری در پا برای مثال اختلال رشد سریع و غیرطبیعی استخوان پا ممکن است روی این اختلال نیز اثر بگذارد.
- اغلب دیده می‌شود که در افراد خیلی قدبلند و چاق این عارضه بیشتر نمایان است؛ زیرا در این افراد فشار بیشتری روی زانو و ساق پا وجود دارد که زانو را دچار آسیب و انحنا میکند.
از کجا پای پرانتزی را تشخیص دهیم؟
معمولاً کودکان و خردسالان در طی رشد که به مراکز بهداشت مراجعه میکنند توسط مسئولین خیلی زود اختلال پای پرانتزی تشخیص داده می‌شود. همچنین در مدرسه نیز بچه‌ها سالی یک‌بار به پزشک معرفی می‌شوند تا این گونه مسائل را زودتر تشخیص دهند تا فرد در انجام فعالیت‌هایی مثل ورزش ناتوان نباشد، علاوه بر این به طور معمول مربیان ورزش این اختلالها را در طول دوران مدرسه مرتب چک میکنند.
اگر در خانه هستید و دوست دارید که از سالم‌بودن و یا دارابودن پای پرانتزی اطلاع پیدا کنید کافی است که پاها را در حالت ایستاده و صاف کنار یکدیگر جفت کنید (بهتر است پاها لخت و بدون شلوار باشد) به‌طوری‌که ران و بالای پا و همچنین مچ پاها به‌هم‌چسبیده و فاصله‌ای باشد. در این صورت اگر زانوهای شما به یکدیگر چسبید و فاصله در میان نبود پای شما سالم است، اما اگر قسمت زانوها از یکدیگر فاصله دارد و شبیه پرانتز شده نشان از پای پرانتزی می‌دهد.
چه کنیم به‌پای پرانتزی دچار نشویم؟
اگر شما نیز متولد دهه هفتاد و قبل از آن هستید حتماً نوزادان کوچک را دیده‌اید که توسط مادربزرگ قنداق می‌شدند در این حالت پاهای نوزاد کاملاً صاف و کنار هم قرار می‌گرفتند و از پای پرانتزی در کودکی جلوگیری می‌کردند که خود نوعی راه پیشگیری به‌حساب می‌آید.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که نشستن به‌صورت چهارزانو نیز به‌مرورزمان باعث پای پرانتزی در افراد می‌شود. اگر دارای اضافه‌وزن هستید حتماً ورزش کنید تا وزن اضافی شما باعث خم‌شدن و فشار به‌زانو و ساق پا نشود، در پای پرانتزی دو پا درگیر هستند و به‌ندرت دیده می‌شود که یک پا انحنا داشته باشد که آن نیز همان‌طور که در بالا اشاره کردیم شکستگی قبلی باعث انحنای یک پا هست.
گفتیم یکی از دلایل ایجاد پای پرانتزی کمبود کلسیم و ویتامین D است که باید کمبود آن را از طریق تغذیه جبران کرد. مصرف غذاهایی مثل ماهی، گوشت، انواع میوه و سبزی، شیر و لبنیات، قرص‌های ویتامین D که به‌صورت ماهانه یکی مصرف می‌شوند و غیره می‌تواند از ایجاد پای پرانتزی جلوگیری کند.
انجام ورزش‌هایی که باعث تقویت استخوان پا و زانو می‌شود و همچنین حرکت‌های اصلاحی که فیزیوتراپ و دکتر ارتوپدی توصیه میکند، استفاده از کفش‌های طبی که فرم پا را در حالت استاندارد حفظ و از کمردرد و پادرد جلوگیری میکنند همگی می‌تواند به جلوگیری از پای پرانتزی کمک کنند. در مواقع شدیدتر زانوبند و مچ‌بندهای مخصوصی وجود دارد که باعث می‌شوند به‌مرورزمان استخوان به‌جای اول خود برگردد.
این موارد بالا که ذکر شد همگی برای جلوگیری و همچنین درمان پا و زانوی پرانتزی کارآمد هستند، اما برای درمان پای پرانتزی شدید که همراه با درد نیز هست و فرد را از راه‌رفتن عادی و طبیعی منع میکند طبق نظر دکتر بسته به درجه انحنا عمل جراحی و یا گچ‌گیری پا (معمولاً در سنین بالا) تجویز و انجام می‌شود.
به طور معمول پای پرانتزی در سنین نوزادی چندان نگران‌کننده نیست؛ زیرا اکثر آن‌ها با رشد کودک و مرور زمان بهبود پیدا کرده و اختلال از بین می‌رود، زیرا بروز پای پرانتزی در کودک ناشی از نحوه قرارگیری او در شکم مادر ناشی می‌شود. اما در بزرگسالی اگر افراد به آن توجهی نکند ممکن است نیاز به عمل و صرفه هزینه شود.
جمع‌بندی
همان‌طور که در بالا گفتیم اگرچه پای پرانتزی با صرف هزینه و زمان قابل‌درمان است؛ اما افراد می‌توانند با تغییر چند عادت نادرست در زندگی از قبیل نوع نشستن، نوع خوراک و تغذیه، همچنین قراردادن چند عادت درست در برنامه روزانه برای مثال ورزش‌کردن، حرکات اصلاحی، تغذیه سالم از بروز چنین عارضه‌هایی جلوگیری کنند. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری هستید دکتر متخصص ارتوپد در این زمینه بیشتر می‌تواند شما را راهنمایی کند.