نقرس یا نقرص یکی از بیماری نسبتا شایع در ناحیه مفصل زانو می‌باشد که معمولاً درد بسیار شدیدی در این قسمت ایجاد می‌کند. به همین دلیل نقرص را می‌توان یکی از دردناک‌ترین و غیر قابل تحمل‌ترین بیماری‌ها در بدن به حساب آورد. این عارضه معمولاً در افراد بالای ۷۵ سال رخ می‌دهد و علت‌های مختلفی دارد.
نقرس در قسمت زانو می‌تواند حرکت مفصل این ناحیه را به‌طور کلی مختل کند و حتی راه رفتن و انجام امور روزمره نیز بسیار دشوار می‌شود. همچنین این بیماری معمولاً در مردان سه برابر بیشتر از زنان رخ می‌دهد. به‌طوری که از صد مرد سه نفر به این بیماری دردآور مبتلا خواهند شد.
جهت بررسی بیشتر در خصوص ساییدگی مفصل زانو کلیک کنید.
بیماری نقرس زانو چیست؟
نقرس زانو طی یک فرایند خاص انجام می‌گیرد. در درجه اول اسید اوریک یکی از ضایعاتی است که پس از مصرف مواد غذایی گوناگون در بدن تولید می‌شود. این نوع اسید در حالت عادی معمولاً از طریق ادرار کاملاً دفع می‌شود؛ اما گاهی در فرایند دفع اسید اوریک اخلال ایجاد شده و سطح این نوع اسید در خون بسیار افزایش می‌یابد.
به این ترتیب کریستال‌های گرد و ریزی از این نوع اسید در قسمت زانو پدید آمده و تجمع می‌نمایند. وجود این کریستال‌ها باعث یک واکنش التهابی در قسمت مفصل زانو می‌شدند. در نتیجه همین فرآیند موجب آسیب دیدگی و درد شدید در قسمت زانو خواهد شد. این بلور یا کریستال‌ها معمولاً در نقاطی از بدن که سرد هستند تشکیل می‌شوند.
نقرس زانو بیماری خطرناکی است؟
به همین علت است که معمولاً در قسمت زانو تجمع می‌کنند. حال معمولاً سوال می‌شود که آیا نقرس زانو خطرناک است؟ اگر این عارضه فورا و قبل از اینکه پیشرفت کند کاملاً درمان شود، خطر خاصی به همراه نخواهد داشت؛ اما اگر در نوع پیشرفته و حاد رخ دهد، قطعاً عوارض جبران ناپذیری برای مفصل زانو به همراه خواهد داشت. حتی گاها این عارضه موجب تخریب استخوان و بافت مفصل زانو می‌شود.
شایع‌ترین علت‌های ابتلا به نقرس زانو
ابتلا به بیماری نقرس در ناحیه زانو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. به همین دلیل علت بروز این بیماری در هر فرد با فرد دیگر متفاوت خواهد بود. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علت‌های ابتلا به نقرص زانو پرداخته‌ایم:
- بسیاری از افراد این بیماری را از خانواده خود به ارث می‌برند. طبق تحقیقات بیست درصد از مبتلایان این بیماری، به علت مسائل ژنتیکی دچار آن شده‌اند. چرا که نقرس می‌تواند از طریق ژن نیز به بدن افراد منتقل شود.
- دیگر علت ابتلا به نقرس زانو بالا رفتن سن افراد می‌باشد. اگر سن افراد بیش از ۴۰ سال باشد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. به‌طوری که بیش از ۷۵ درصد از مبتلایان این عارضه بالای ۴۰ سال داشته و جوانان معمولاً دچار آن نمی‌شوند.
- چاقی دیگر دلیلی است که می‌تواند موجب بروز نقرس در بدن افراد شود. اگر فردی دارای شاخص توده بدنی صد باشد تا سه برابر بیشتر از سایر افراد به این بیماری دچار خواهد شد. پس می‌توان گفت افراد چاق بیش از سایرین در معرض ابتلا به نقرس زانو هستند.
- رژیم غذایی افراد نیز می‌تواند احتمال ابتلای آن‌ها به نقرس را افزایش دهد. اگر افراد در رژیم غذایی‌هایشان از گوشت و ماهی یا هر مورد دیگری که دارای مقادیر زیادی از پروتئین باشد بیش از اندازه استفاده کنند، بیشتر به این بیماری مبتلا خواهند شد.
- علت ابتلا به نقرس زانو در افراد می‌تواند بروز بیماری‌های دیگر باشد. به عنوان مثال بسیاری از افرادی که به مشکلات کلیوی یا هرگونه بیماری مربوط به متابولیسم مبتلا هستند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار خواهند داشت.
مهم‌ترین علائم ابتلا به نقرس زانو
ابتلا به نقرص زانو علائم فراوانی دارد؛ اما متأسفانه این علائم بعد از گذشت چند سال و معمولاً در مواقعی که بیماری پیشرفت کرده است در بدن بروز پیدا می‌کنند. همچنین نشانه‌های نقرس در ناحیه زانو معمولاً در شب‌ها بسیار بیشتر مشاهده می‌شود.
در زیر به چند مورد از مهم‌ترین علائم بروز این بیماری اشاره نموده‌ایم:
خشکی زانو
خشکی ناحیه زانو یکی از مهم‌ترین علائم بروز این بیماری می‌باشد. همان‌طور که گفتیم پس از ابتلا به نقرس زانو در این قسمت کریستال‌های ریزی پدید می‌آیند که حرکت زانو را مختل نموده و موجب خشکی آن می‌شوند. به همین دلیل در این حالت خم و راست کردن زانو و راه رفتن بسیار دشوار می‌شود.درد بسیار شدید
با بروز این بیماری فرد احساس می‌کند که یک شئ خارجی در زانوی او وجود دارد. به همین دلیل همواره درد شدیدی را احساس می‌کند. درد این ناحیه را می‌توان به درد ناشی از خرد شدن استخوان مفصل زانو تشبیه نمود؛ اما گاهی برخی بیماران به علت ورم و التهاب زیاد این ناحیه دردی را احساس نمی‌کنند.
گرما و قرمزی
نقرس زانو به علت التهاب شدیدی که ایجاد می‌کند، موجب تولید گرما در این قسمت خواهد شد. به گونه‌ای که اگر بیمار به زانوی خود دست بزند گرمای غیر عادی و شدیدی را احساس خواهد کرد. علاوه بر این در قسمت زانو معمولاً قرمزی یا کبودی مشاهده می‌شود. البته این دو علامت تنها زمانی مشاهده می‌شوند که بیماری نقرس بسیار پیشرفت کرده باشد.
تورم شدید
دیگر علامت این بیماری ورم شدید زانو است. تورم یا باد کردن زانو معمولاً در هفته‌های اول پس از ابتلا به نقرس کاملاً مشاهده می‌شود. تورم شدید ناشی از نقرس زانو گاها می‌تواند موجب بی‌حس شدن این ناحیه شود.
دکتر فرشید راعی بهترین متخصص ارتوپد در تهران مهم‌ترین علائم ابتلا به نقرس زانو را به شما آموزش می‌دهد.
نقرس زانو درمان قطعی دارد؟
نقرس زانو بیماری مزمنی است که به‌طور کامل و همیشگی درمان قطعی ندارد، اما با درمان‌های مناسب و تغییر سبک زندگی می‌توان آن را به خوبی کنترل کرد و حملات دردناک و التهاب را کاهش داد. استفاده منظم از داروهای کنترل‌کننده اسید اوریک، مصرف داروهای ضد التهاب در زمان حملات، رعایت رژیم غذایی مناسب و پرهیز از عوامل محرک می‌تواند زندگی بیماران را به طور چشمگیری بهبود بخشد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. بنابراین، هدف درمان نقرس مدیریت طولانی‌مدت و کاهش عود بیماری است نه درمان قطعی کامل.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما باید در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:
- اگر درد زانو ناگهانی، شدید و همراه با تورم، قرمزی یا گرما باشد.
- اگر علائم نقرس برای اولین بار بروز کرده یا به‌طور مکرر تکرار شود.
- اگر درد و التهاب زانو به‌گونه‌ای باشد که فعالیت‌های روزمره شما را مختل کند.
- در صورتی که درمان‌های خانگی و داروهای معمولی تأثیرگذار نباشند یا علائم بدتر شوند.
- اگر همراه با درد زانو، تب، ضعف یا علائم غیرعادی دیگری مشاهده کردید.
ورزش برای بیماران مبتلا به نقرس زانو مناسب است؟
ورزش برای بیماران مبتلا به نقرس زانو در بسیاری از موارد مناسب و حتی مفید است، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. فعالیت‌های سبک و کم فشار مانند پیاده‌روی آرام، شنا و تمرینات کششی می‌توانند به حفظ انعطاف‌پذیری مفصل، تقویت عضلات اطراف زانو و کاهش سفتی کمک کنند. با این حال، ورزش‌های شدید، پرفشار یا آن‌هایی که به زانو ضربه وارد می‌کنند، ممکن است باعث تشدید التهاب و درد شوند. بنابراین بهترین راهکار، انتخاب ورزش‌های ملایم و رعایت میزان تحرک متناسب با شرایط فردی است تا از بروز حملات نقرس جلوگیری شود و زندگی حفظ گردد.
نقرس زانو به مفاصل دیگر هم آسیب می‌زند؟
نقرس زانو در صورتی که درمان نشود یا به درستی کنترل نگردد، می‌تواند به سایر مفاصل بدن نیز آسیب برساند. کریستال‌های اسید اوریک ممکن است در مفاصل دیگر مانند مچ پا، انگشتان دست، مچ دست و حتی مفاصل بزرگ‌تر تجمع کنند و باعث التهاب، درد و تورم شوند. این حملات مکرر و طولانی مدت می‌توانند باعث آسیب دائمی به مفاصل، تخریب بافت غضروف و کاهش عملکرد حرکتی شوند. بنابراین کنترل به موقع نقرس و پیگیری درمان اهمیت زیادی در پیشگیری از گسترش بیماری به مفاصل دیگر دارد.