آرتروسکوپی مچ دست یک روش پیشرفته و کمتهاجمی در جراحی ارتوپدی است که به منظور تشخیص و درمان مشکلات داخل مفصل مچ دست انجام میشود. در این روش، از یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ استفاده میشود که از طریق برشهای بسیار کوچک وارد مفصل میگردد و به پزشک امکان میدهد تا ساختارهای داخلی مچ دست را با دقت بررسی کند. آرتروسکوپی به دلیل مزایایی مانند برشهای کوچک، درد کمتر و زمان بهبودی کوتاهتر، جایگزینی موثر برای جراحیهای باز سنتی شده است. این روش برای درمان شرایطی مانند پارگی رباطها، التهاب مفصلی یا رفع تودهها و ضایعات داخل مفصل مورد استفاده قرار میگیرد و به بیماران کمک میکند تا عملکرد طبیعی مچ دست خود را بازیابند.
عمل آرتروسکوپی مچ دست چیست؟
آرتروسکوپی مچ دست یک عمل جراحی است که در آن با ایجاد چند برش کوچک و ورود آرتروسکوپ (دوربینی کوچک برای تصویربرداری از بافت)، پزشک میتواند مشکلات بافتهای داخل و اطراف مچ دست شما را برطرف کند. این عمل هم میتواند برای تشخیص و هم برای درمان اختلالات مچ دست استفاده شود. تمامی این توصیفات نشان میدهد که میتوانید با اسکارهای کمتر و همچنین خونریزی کمتر به یک دورهی درمان کوتاهتر دستیابید. در کل عمل آرتروسکوپی مچ دست در زمانهایی انجام میشود که درد مزمنی در شما ظاهر شود.
نحوهی انجام عمل آرتروسکوپی مچ دست
در طی انجام عمل جراحی شما بیهوشی عمومی دریافت میکنید، پس حین عمل آرتروسکوپی مچ دست شما خواب هستید. حتی اگر فقط بیحسی موضعی به شما داده شود نیز داروهایی باعث میشوند که شما از جریانات عمل جراحی آگاهی کامل نداشتهباشید. در طی انجام عمل، اقدامات زیر انجام میشود:
۱. پزشک با ایجاد یک برش کوچک ابتدا آرتروسکوپ را وارد مچ دست میکند. این وسیله به یک مانیتور خارجی متصل است که تصاویر بافتها را نمایش میدهد.
۲. بررسی کردن تمام بافتهای مچ دست یعنی استخوانها، تاندونها، لیگامانها و…
۳. ترمیم کردن تمامی بافتهای آسیبدیده در مچ دست شما. حتی اگر عضلات مچ دست آسیب دیده باشند، پزشک میتواند با این عمل مشکل شما را حل کند. در این صورت لازم است حدود ۱ تا ۳ برش کوچک دیگر ایجاد شود.
در پایان جراحی آرتروسکوپی مچ دست، برشهای ایجاد شده را بخیه میزنند و آن را با بانداژ میپوشانند. برخی پزشکان ممکن است از تصاویر روی مانیتور عکس بگیرند و برای توضیحات به شما آن را نشان دهند. با این حال اگر میزان آسیبها بسیار بالا باشد، ممکن است پزشک مجبور شود از عمل باز استفاده کند.
مزایای آرتروسکوپی نسبت به عمل باز
چه افرادی به آرتروسکوپی مچ دست نیاز دارند؟
شما ممکن است به انجام آرتروسکوپی مچ دست نیاز داشته باشید اگر دارای یکی از مشکلات زیر باشید:
- درد مچ دست: آرتروسکوپی کمک میکند تا پزشک علت درد مچ دست شما را بیابد.
- حذف گانگلیون: گانگلیون یک کیسهی پر از آب است که در مفصل مچ دست رشد میکند. این مورد آسیب چندانی نمیرساند اما میتواند دردناک باشد و همچنین حرکات دست شما را محدود میکند.
- پارگی و آسیب لیگامان: لیگامانها دستهای از بافتها هستند که استخوان را به استخوان دیگر متصل میکند. در حقیقت این نوع بافت باعث ثبات و کمک به حرکت مچ دست میکند. پارگی و آسیب لیگامانها میتواند با انجام آرتروسکوپی مچ دست رفع شود.
- اختلالات و آسیب بافت مثلثی فیبری-غضروفی مچ دست (TFCC): با آسیب این بافت درد شدیدی در بخش خارجی مچ دست ایجاد میشود. آرتروسکوپی میتواند این مشکل را نیز رفع کند.
- سندرم تونل کارپال: این سندرم زمانی رخ میدهد که عصب عبوری از تونل کارپال در مچ دست، دچار التهاب و یا حساسیت شود. با این عمل میتوان ناحیهی عبوری این عصب را بزرگتر کرد.
- شکستگیهای مچ: با آرتروسکوپی مچ دست میتوان استخوانهای ریزی را حذف کرد و باعث کاهش درد و تنظیم مجدد استخوانها میشود.
آمادگیهای قبل از عمل آرتروسکوپی
پیش از انجام هر عملی باید راجع به نحوهی انجام آن و البته آمادگیهای لازم، اطلاعات کسب کنید. قبل از انجام آرتروسکوپی مچ دست نیز لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
• راجع به تمامی داروهای مصرفی خود با پزشک صحبت کنید. این داروها شامل مواردی که بدون نسخه تهیه کردید نیز میباشد.
• ممکن است به شما پیشنهاد شود که موقتا مصرف داروهای رقیقکنندهی خون را ترک کنید. این داروها شامل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و انواع داروهای شیمیایی یا گیاهی است.
• ممکن است لازم باشد دارویی را در روز جراحی مصرف کنید. از پزشک خود راجع به لزوم مصرف دارو در روز عمل سوال بپرسید.
• اگر مبتلا به دیابت هستید، بیماریهای قلبی دارید و یا شرایط دیگری دارید، از شما درخواست میشود با پزشک قبلی خود مشورت کنید.
• اگر مصرف الکل در شما بالا است مخصوصا بیش از ۲ بار در روز، حتما به پزشک و جراح خود اطلاع دهید.
• اگر سیگار میکشید سعی کنید آن را متوقف کنید و از پرستار و پزشک خود کمک بگیرید. سیگار میتواند روند بهبودی استخوان و زخمها را کند کند.
• درمورد شرایط بیماری، آنفولانزا، تب و یا حتی عود هرپس به پزشک خود اطلاع دهید. اگر حتی سرما خورده باشید باید جراحی به تاخیر افتد.
نکات روز جراحی آرتروسکوپی مچ دست:
• دستورالعملهای ناشتایی و عدم نوشیدن و خوردن را به طور کامل رعایت کنید.
• هر نوع دارویی که به شما تجویز شده را با آب کمی میل کنید.
• سعی کنید سر وقت باشید و تمام دستورالعملها را رعایت نمایید.
عواقب و خطرات انجام آرتروسکوپی مچ دست
در پروسهی آرتروسکوپی مچ دست، مواد بیهوشی و بیحسی میتوانند عوارضی داشتهباشند. از جملهی این عوارض:
• پاسخ آلرژیک به داروها
• مشکلات در تنفس
• خونریزی، لختهی خون و یا عفونت
بعضی اوقات ممکن است خود عمل آرتروسکوپی مچ دست باعث عوارض شود. مثلا حتی شکست عمل در رهایی از دردها و یا شکست در ترمیم بافت آسیبدیده از ریسکهای انجام آن است. یکی دیگر از موارد ریسک در انجام این جراحی، تضعیف مچ دست است. در حقیقت ممکن است عملکرد قبلی به بافت آسیبدیده بازنگردد. در آخر مانند هر عملی ممکن است با یک اشتباه، به رگها، اعصاب و یا تاندونهای مچ دست آسیب رسد.
پس از انجام جراحی آرتروسکوپی مچ دست، میتوانید بعد از گذراندن حدود یک ساعت در ریکاوری به خانه بروید. حتما همراه خودتان فردی را داشتهباشید که شما را برساند. به تمامی دستورات حین ترخیص که به شما گفته میشود عمل کنید.
دورهی بهبودی پس از عمل آرتروسکوپی مچ دست
بعد از پایان جراحی معمولا بیمار نیاز به ریکاوری ندارد، چراکه در بیشتر مواقع برای عمل آرتروسکوپی مچ دست از بیهوشی عمومی استفاده نمیشود و تنها فرد بیمار به صورت موضعی بی حس میشود. پس از انجام عمل جراحی توسط پزشک، مچ بیمار با استفاده از بانداژ و گاز استریل کاملا تثبیت میشود. استفاده از باند پیچی برای کاهش درد نیز موثر است و برای تثبیت بیشتر پزشک ممکن است استفاده از بریس را به بیمار توصیه و پیشنهاد کند.
بعد از عمل آرتروسکوپی مچ دست فرد باید قادر باشد که انگشتان خود را بدون هیچ مشکلی حرکت دهد. به این نکنه دقت کنید که حرکت دادن انگشتان برای جلوگیری از سفتی و خشکی و همچنین کاهش تورم مچ دست بسیار موثر و کمک کننده خواهد بود. بیماران بعد از عمل جراحی آرتروسکوپی مچ دست توصیههای لازم توسط پزشک را دریافت خواهند کرد. این توصیهها میتوانند روشهای درمانی، راههای تسکین درد، انجام ورزشها و تمرینات فیزیوتراپی، محدود کردن بیمار برای انجام برخی فعالیتها و حرکات، مراقبتهایی که باید برای محافظت از زخم انجام شود و بسیاری موارد دیگر باشند.
این نکته نیز قابل توجه است که بعد از آرتروسکوپی مچ دست، بیمار در فاصلهی زمانی حدود سه تا چهار هفته به بهبودی کامل دست پیدا میکند، برخلاف روش عمل جراحی باز که فرد برای بازگشت به حالت اولیه حدود چند ماه به زمان نیاز خواهد داشت.
آرتروسکوپی برای تمامی مشکلات مچ دست مناسب است؟
این روش بیشتر برای مشکلات خاص مانند پارگی رباط، التهاب مفصلی یا وجود تودههای کوچک در مفصل استفاده میشود. در مواردی مانند شکستگیهای پیچیده ممکن است روشهای دیگری مورد نیاز باشد.
جای زخم پس از آرتروسکوپی باقی میماند؟
چون این روش با برشهای کوچک انجام میشود، جای زخم بسیار کم و معمولاً نامحسوس است. با مراقبت مناسب از محل جراحی، احتمال ایجاد زخم برجسته به حداقل میرسد.
پس از آرتروسکوپی نیاز به فیزیوتراپی است؟
در بسیاری از موارد، فیزیوتراپی بخشی از برنامه بهبودی است. تمرینات و درمانهای فیزیوتراپی به بازیابی حرکت، تقویت عضلات و کاهش تورم کمک میکنند.