تشخیص زانو پرانتزی چگونه است؟
امروزه با وجود کمبود برخی از ویتامینها در مواد غذایی و رژیمهای غذایی که بیشتر فست فودی و مضر هستند، افراد زیادی مبتلا به اختلالات و بدشکلیهای استخوان میشوند. این موضوع در خانمها بیشتر اهمیت دارد زیرا زیبایی و خوش فرمی پاها را از بین برده و به دغدغهای برای خانمهای مبتلا به این بیماریها تبدیل شده است. یکی از این بیماریها که به مسئلهای مهم در بین افراد پیر و جوان و کودک و نوجوان تبدیل شده زانو پرانتزی است که در این مقاله با دلایل و عوامل بروز دهنده آن و همچنین راههای تشخیص و درمان آن آشنا خواهیم شد، پس در ادامه با ما همراه باشید.
زانو پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی که به آن زانو پرانتزی نیز میگویند، نوعی اختلال و بد شکلی است که در ناحیه زانو بروز میکند. در این اختلال یک یا هر دو زانوی فرد مبتلا به بیرون خمیده شده و حالت پرانتزی و یا کمانی ایجاد میکند. این موضوع به این معنی است که ناحیه تحتانی پا یعنی ساق پا در مقایسه با ران و قسمت بالایی زانو به داخل تمایل داشته و باعث ایجاد این حالت میشود.
این بیماری در دورهها و گروههای مختلف سنی میتواند ایجاد شود و کودکان و بزرگسالان مستعد را درگیر زانو پرانتزی و اختلالات و مشکلات بعدی آن کند. علت این بیماری عوامل مختلفی میتوانند، باشند و همانطور که گفته شد ممکن است یک پا و یا هر دو پای فرد را درگیر کند، اما به طور معمول شکل دو طرفهی آن بروز میکند، به این صورت که هر دو پا دچار انحنا به بیرون میشود. گاهی نیز ممکن است باعث عدم تعادل فرد شود، به خصوص در اشکال یک طرفهی آن که تعادل فرد مختل میشود.
علل به وجود آمدن زانو پرانتزی چیست؟
عوامل مختلفی وجود دارند که ممکن است علت به وجود آمدن زانو پرانتزی باشد، علاوه بر آن بسیاری از بیماریها وجود دارند که باعث بروز این اختلال و مشکلات و عوارض ناشی از آن میشوند که در ادامه به بررسی برخی از آنها میپردازیم.
اولین موردی که به عنوان عامل ایجاد این عارضه میتوانیم به آن اشاره کنیم، حالت قرار گیری جنین در رحم مادر است. شکل نادرست قرار گیری جنین در داخل رحم میتواند باعث بروز زانو پرانتزی شود که البته کمبود برخی ویتامینها و املاح خطر بروز این اختلال را تشدید میکند. معمولاً در ماههای اول زندگی نوزاد این بیماری قابل مشاهده نیست و حدود ماههای هشتم زندگی اوست که زانو پرانتزی مشاهده خواهد شد. اصولاً این اختلال با رشد و افزایش سن کودک برطرف خواهد شد، اما اگر تا ۳ سالگی برطرف نشده و بهبود نیابد، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
یکی دیگر از این عوامل بیماری به نام بلانت است که در آن استخوانهای ناحیهی ساق پا در کودک به نحوی غیرعادی رشد میکنند به صورتی که قسمت نزدیک به زانو دچار انحنا میشود. این انحنا هنگامی بیشتر قابل مشاهده خواهد بود که کودک شروع به راه رفتن کند. به طور معمول علائم بیماری زانو پرانتزی از همان ابتدا قابل مشاهده است اما گاهی درجات خفیف آن در فرد بروز میکند که با گذشت زمان شدت پیدا کرده و انحنای پا بیشتر میشود.
با گذشت زمان زانو پرانتزی باعث بروز مشکلات مفصلی خواهد شد. جالب است بدانید که این بیماری، یعنی بیماری بلانت در بین خانمها شیوع بیشتری دارد، همچنین افراد با وزن اضافه و چاق بیشتر در معرض خطر زانو پرانتزی قرار دارند. لازم به ذکر است که این بیماری همان بیماری تیبیا وارا است که بلانت نیز نامیده میشود.
بیماری دیگری که زمینه ساز زانو پرانتزی و بد شکلی است نرمی استخوانها است. این بیماری در اثر کمبود و فقر ویتامینی به نام ویتامین دی در بدن ایجاد میشود که اثرات آن به صورت دراز مدت باعث تغییر شکل و انحنای پا خواهد شد. در حقیقت نرمی استخوان باعث تغییر شکل راحت تر استخوانها و در نتیجه انحنای آن و پرانتزی شدن آن میشود.
بیماری پاژه نام یکی دیگر از بیماریهایی است که ممکن است منجر به زانو پرانتزی شود. در این بیماری توانایی بازسازی استخوانها کم شده و بدن قادر به بازسازی به صورت خوب و همیشگی استخوانها نیست و در نتیجه آن ضعف استخوان و دیگر مشکلات مفصلی ایجاد میشود که زمینه ساز تغییر شکل استخوان و ایجاد انحنا در آن خواهد شد. این بیماری معمولا در بین افراد پیر و سالخورده شیوع بیشتری دارد و در صورت تشخیص زودرس و پرداختن به درمان آن به راحتی مدیریت و کنترل میشود.
از دیگر بیماریهایی که میتوانیم به عنوان عامل ایجاد کنندهی زانو پرانتزی به آن اشاره کنیم، سندروم آکندروپلازی است. این سندروم در کودک به صورت مادرزادی کوتاهی قد را ایجاد میکند که موجب بروز اختلالات و مشکلاتی در رشد استخوانها میشود و با گذر زمان باعث بدشکلیهای دیگری از جمله پاهای پرانتزی خواهد شد.
تشخیص زانو پرانتزی چگونه است؟
در صورتی که زانو پرانتزی در فرد به طور شدید و قابل مشاهده باشد که نیاز به روش تشخیصی خاصی نداشته و با مشاهده توسط پزشک قابل تشخیص خواهد بود، اما در صورت بروز نوع خفیف آن پزشک میتواند از روشهایی از جمله تصویربرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی این عارضه را تشخیص دهد.
معاینه فیزیکی نیز از روشهایی است که پزشک آن را برای تشخیص زانو پرانتزی به کار میگیرد. این معاینه به صورت دراز کشیده به پشت انجام میشود و باید قوزک پا کاملا به هم چسبیده باشند تا کوچکترین انحنا در بین زانوها قابل مشاهده و تشخیص باشد. اگر این فاصله از حدود سه سانتی متر بیشتر بود نیاز به بررسیهای بیشتری خواهد داشت که پزشک با استفاده از تصاویری از اندام تحتانی و اندازه گیریها و ارزیابیهای خاصی این بررسی را انجام خواهد داد.
درمانهای زانو پرانتزی چگونه است؟
برای درمان پزشک از راهها و روشهای زیادی میتواند استفاده کند که این روشها با توجه به سن بیمار، شدت زانو پرانتزی او، علت به وجود آمدن اختلال در فرد، میزان تحمل فرد بیمار برای برخی از داروها، سلامت کلی و سابقههای بیماری و پزشکی فرد و دیگر موارد توسط پزشک انتخاب خواهند شد.
در صورتی زانو پرانتزی در فرد به طور خود به خود و یا به وسیلهی فیزیوتراپی و ورزش اصلاح نشود پزشک استفاده از بریس را به فرد پیشنهاد خواهد کرد. بریس به صورت شبانه و یا در طول روز قابل استفاده است و همانطور کهمیدانید هرچه استفاده از آن در طول روز بیشتر باشد اثرگذاری آن بیشتر بوده و بهتر فرد را رو به بهبودی هدایت خواهد کرد.
اما اگر بیماری به دلیل برخی بیماریها که در قسمت قبل بررسی کردیم در فرد به وجود آمده باشد، تا زمانی که بیماری را برطرف نکنیم برای درمان زانو پرانتزی هیچ راه درمانی نخواهیم داشت و حتی اگر درمانی صورت گیرد به صورت موقتی خواهد بود. بنابراین باید ابتدا بیماری زمینه ساز را از بین ببریم.
در صورتی که فرد به زانو پرانتزی از نوع شدید مبتلا باشد، معمولا تنها راه درمان که دائمی و غیر قابل برگشت خواهد بود، روش عمل جراحی است که در این مواقع پزشک به طور حتم این روش را به بیمار پیشنهاد خواهد کرد. این عمل جراحی در ناحیه فوقانی استخوانی به نام تیبیا انجام میشود تا انحنای زانو را از بین برده و به حالت طبیعی برگرداند.