زانوی پرانتزی از جمله عارضه‌هایی است، که میان کودکان بسیار شایع بوده و گاهی ممکن است در بزرگسالان نیز دیده شود. افراد مبتلا به پای پرانتزی، وقتی مچ پای خود را جفت می‌کنند، زانوهایشان از یکدیگر فاصله می‌گیرند. درنتیجه پا به شکل پرانتز درآمده و ممکن است در راه رفتن نیز اختلال به وجود بیاید. در این مقاله با ما همراه باشید تا روش تشخیص و درمان زانوی پرانتزی را به طور کامل برای شما عزیزان بررسی نماییم.
تاثیر زانوی پرانتزی بر افراد و ضرورت درمان آن
افرادی که به این عارضه مبتلا می‌شوند معمولاً به علت ظاهر ناخوشایند پاها ممکن است اعتماد به نفس بالایی نداشته باشند و روحیه‌شان تحت تأثیر قرار گیرد. این عارضه با نام دیگر ژنواوروم نیز شناخته می‌شود و در واقع یک ناهنجاری شایع مفصلی به‌حساب می‌آید. معمولاً زانوی پرانتزی در اکثر کودکان زیر دو سال دیده می‌شود. این عارضه تا دوسالگی کاملاً طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر بعد از دوسالگی همچنان تداوم داشته باشد، نیاز به درمان خواهد داشت چون ممکن است در بزرگسالی مشکلاتی را ایجاد کند.
حال شاید برایتان سوال شود عارضه پای پرانتزی به چه علت رخ می‌دهد؟ این عارضه دلایل متعددی دارد. اولین عامل بروز پای پرانتزی بیماری راشیتیسم است. راشیتیسم زمانی بروز پیدا می‌کند که بدن با کمبود ویتامین دی مواجه شود. در این صورت استخوان‌ها نرم و منعطف می‌شوند و ممکن است به شکل پرانتزی فرم بگیرند. دلایل دیگر بروز زانوی پرانتزی نیز شامل مواردی مثل اضافه وزن، عفونت استخوان، تومور استخوانی و … هستند. این بیماری معمولاً با زانوی ضربدری اشتباه گرفته می‌شود. اما کاملاً با عارضه زانوی ضربدری متفاوت است.
مهم‌ترین عوارض زانوی پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی بیماری نسبتاً خطرناکی نیست و اگر در نوع خفیف رخ دهد معمولاً عوارض خاصی به همراه نخواهد داشت. درواقع مهم‌ترین عوارض پای پرانتزی را می‌توان بدفرم شدن شکل پا تلقی نمود. حال اگر این عارضه در نوع شدید رخ دهد و به‌موقع درمان نشود، با برخی عوارض دیگر نیز همراه خواهد بود. مثلاً بعد از گذشت مدتی ممکن است فرد در حین راه رفتن در مفصل خود درد احساس کند.
گاهی نیز زانوی پرانتزی موجب می‌شود که غضروف زانو بریده شده یا از بین برود، به همین علت زمینه‌ساز بروز آرتروز زانو است. به همین دلیل است که معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند اگر این عارضه در ابتدا درد خاصی را نیز به همراه نداشت، باید درمان آن جدی گرفته شود تا از بروز عوارض خطرناک در آینده جلوگیری گردد.
تشخیص زانو پرانتزی چگونه است؟
در صورتی که زانو پرانتزی در فرد به طور شدید و قابل مشاهده باشد که نیاز به روش تشخیصی خاصی نداشته و با مشاهده توسط پزشک قابل تشخیص خواهد بود، اما در صورت بروز نوع خفیف آن پزشک می‌تواند از روش‌هایی از جمله تصویربرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی این عارضه را تشخیص دهد.
معاینه فیزیکی نیز از روش‌هایی است که پزشک آن را برای تشخیص زانو پرانتزی به کار می‌گیرد. این معاینه به صورت دراز کشیده به پشت انجام می‌شود و باید قوزک پا کاملا به هم چسبیده باشند تا کوچکترین انحنا در بین زانو‌ها قابل مشاهده و تشخیص باشد. اگر این فاصله از حدود سه سانتی متر بیشتر بود نیاز به بررسی‌های بیشتری خواهد داشت که پزشک با استفاده از تصاویری از اندام تحتانی و اندازه گیری‌ها و ارزیابی‌های خاصی این بررسی را انجام خواهد داد.
بهترین زمان برای درمان زانوی پرانتزی
حتماً برای شما نیز سوال شده که بهترین سن برای درمان پای پرانتزی دقیقاً چندسالگی است؟ در پاسخ باید بگوییم این عارضه معمولاً از بدو تولد و زمان نوزادی افراد بروز پیدا می‌کند؛ اما نیاز نیست که در این سن برای درمان اقدام شود. بهترین زمان برای بهبود این عارضه چهارسالگی است. چون در این زمان استخوان‌های کودک انعطاف بیشتری داشته و درمان ساده‌تر انجام می‌شود. پس بعد از دوسالگی و نهایتاً تا سن چهارسالگی باید برای درمان این عارضه اقدام شود. اما اگر در سن بزرگسالی هستد و می‌خواهید برای درمان زانوی پرانتزی خود اقدام کنید بازهم جای نگرانی نیست! چون درمان این عارضه در بزرگسالی نیز یک امر دست‌نیافتنی نیست.
خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های فراوانی برای بهبود این عارضه وجود دارند. به همین علت اکثر افراد دارای پای پرانتزی، به ساده‌ترین شکل ممکن درمان می‌شوند. حال برخی افراد تصور می‌کنند اگر این عارضه با درد همراه نباشد، نیاز به درمان نیست. اما این تصور اشتباه است، چون اگر قبل از ایجاد درد برای درمان اقدام شود، قطعاً از آسیب‌دیدگی‌های شدید مفصل زانو در بزرگسالی جلوگیری می‌شود.
روش‌های مختلف درمان پا یا زانوی پرانتزی
درمان زانوی پرانتزی به علت و زمان بروز آن بستگی دارد. اگر این عارضه در کودکی رخ دهد، معمولاً نیاز به جراحی نیست. مثلاً اگر این مشکل در کودکی رخ دهد و علت آن راشیتیسم باشد، نیاز به جراحی نخواهد بود. در این صورت تنها با تأمین ویتامین دی بدن، این عارضه به‌راحتی بهبود می‌یابد. اما اگر در بزرگسالی دچار پای پرانتزی شده باشید درمان کمی پیچیده‌تر خواهد بود. برای مثال ممکن است ابتدا از روش‌هایی مثل فیزیوتراپی و ورزش برای درمان پای پرانتزی استفاده شود. اما این روش‌ها معمولاً منجر به تقویت استخوان و عضلات این قسمت شده و عملاً حالت شکل پرانتزی پا را اصلاح نخواهند کرد.
تنها راه درمان زانوی پرانتزی در بزرگسالی جراحی است. این جراحی تهاجمی، برای بهبود و اصلاح شکل استخوان درشت نی یا همان استخوان ساق پا صورت می‌پذیرد. در این جراحی این استخوان به قطعاتی تبدیل گردیده و تغییر شکل داده می‌شود. سپس در جای خود فیکس می‌شود، تا به‌مرور زمان محکم شده و فرم آن اصلاح شود. این جراحی نیاز به گذراندن سه تا هشت ماه دوره نقاهت خواهد داشت. در دو ماهه اول دوره نقاهت بهتر است بیمار از بریس یا آتل زانو استفاده کند. همچنین تا سه الی چهار ماه بعد از این جراحی انجام هرگونه حرکت ورزشی سنگین یا فعالیت‌هایی که موجب فشار به ناحیه زانو و ساق پا شود، ممنوع است.
حال شاید برایتان سوال شود که درمان پای پرانتزی چقدر طول می‌کشد؟ در پاسخ می‌بایست بگوییم هیچ زمان دقیقی را نمی‌توان برای بهبود این عارضه در نظر گرفت. چون این امر کاملاً بستگی به سن و شرایط جسمانی بیمار دارد. اما به طور کلی افراد مابین ۶ ماه تا دو سال بهبود یافته و می‌توانند به روال عادی زندگی خود بازگردند. هزینه درمان زانوی پرانتزی در بزرگسالان نیز بر اساس میزان آسیب‌دیدگی تعیین می‌شود.
در صورتی که قصد انجام این جراحی را دارید، برای مشاوره و اطمینان از مناسب بودن این روش، می‌توانید به بهترین متخصص ارتوپد در تهران برای جراحی زانوی پرانتزی را با بهترین بازدهی مراجعه نمایید.
