آرتروز زانو
آرتروز زانو یک بیماری می‌باشد که منجر به درد، بی‌حرکتی، خشکی و یا تغییر شکل مفصل زانو می‌گردد. در صورت بروز آرتروز، زانوی فرد دچار مشکل در راه‌رفتن و انجام امور روزمره خواهد شد. ممکن است آرتروز زانو به‌طور قطعی و کامل درمان گردد، اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توان این عارضه را به بهترین نحو کنترل کرد. امروزه روش‌هایی وجود دارد که می‌تواند به‌طرز بسیار چشمگیری این عارضه را کاهش دهد.
علائم و نشانه‌های آرتروز زانو
-به‌وجود‌آمدن درد مخصوصاً در هنگام حرکت‌دادن زانو. این درد در پایان روز شدت بیشتری پیدا می‌کند و با استراحت بهتر می‌گردد.
-به‌وجود‌آمدن خشکی و بی‌حرکتی در زانو. این عارضه بعد از استراحت‌دادن زانو به‌وجود می‌آید و مجدد پس از دقایقی حرکت، بهتر می‌شود.
-در منطقه زانو صدای تق تق به گوش می‌رسد.
-در اثر تجمع مایع مفصلی زانو دچار ورم می‌گردد.
علاوه بر مواردی که نام برده شد علائم دیگری در آرتروز زانو وجود دارد که نسبت به علائم نام‌برده‌شده کمتر شایع هستند:
-خالی‌شدن زانوی پا به دلیل ضعفدر ساق پا و عضلات و همچنین عدم ثبات مفصل زانو.
-به‌وجود‌آمدن محدودیت‌های حرکتی در زانو به نحوی که شخص نمی‌تواند زانوی خود را آزادانه حرکت دهد.
-در بیشتر مواقع زانو تمایل به حالت خم‌شدگی دارد.
-عضلات اطراف زانو تحلیل رفته و دچار ضعف می‌گردد.
در مواردی که آرتروز زانو شدید باشد فرد از شدت درد شب‌ها از خواب بیدار می‌شود. دردهای ناشی از آرتروز می‌تواند دوره‌ای باشد؛ به نحوی که زمانی کمتر و زمانی شدت پیدا کند. این کاهش و افزایش گاهی بدون هیچ دلیلی رخ می‌دهد.
بعضی از افراد این‌گونه می‌گویند که تغییر آب‌و‌هوا درد زانوی آن‌ها را وخیم‌تر می‌کند. این حالت ممکن است به دلیل تغییر فشار جو به‌وجود آید.
علت‌ها و دلایل آرتروز زانو
آرتروز زانو ممکن است به علت آسیبی که مدت‌ها پیش به فرد وارد شده است به‌وجود آید. همچنین، این ضایعه می‌تواند به علت کشیدگی عضلات یا وارد‌شدن فشار بیش از حد به زانو طی سالیان متمادی به‌وجود آید. عواملی چون شکستگی زانو و کشیدگی و پاره‌شدن لیگامنت می‌تواند باعث ازبین‌رفتن بافت غضروفی داخل زانو گردد. طبق نظر دانشمندان ممکن است این عارضه مشکل ژنتیکی نیز داشته باشد و افرادی نسبت به دیگران بیشتر مستعد ابتلا به آرتروز زانو باشند.
افزایش وزن نیز ارتباطی مستقیم با آرتروز دارد. کم‌کردن تنها ۵ کیلوگرم از وزن می‌تواند به مقدار ۵۰ درصد خطر احتمال وقوع آرتروز زانو را کم کند.
ایجاد نقرس نیز باعث به‌وجود‌آمدن درد ناگهانی، قرمزی و تورم بافت مفاصل می‌شود. این مشکل بیشتر در انگشت شست پا بروز می‌کند، اما در این میان مفاصل دیگر بدن مانند پاها، زانوها، مچ پا، قرنیز ستون فقرات نیز تحت‌تأثیر این عارضه قرار می‌گیرد. خوشبختانه درد‌ها و حملات مشکل نقرس با دارو در فیزیوتراپی قابل درمان و کنترل است.
تشخیص آرتروز زانو
پزشک معالج با شنیدن علائم شما و نیز معاینه به‌صورت فیزیکی نشانه‌های آرتروز را تشخیص می‌دهد. پزشک برای تشخیص پارامترهای زیر را مورد بررسی قرار می‌دهد:
- قرمزشدن ناحیه و ایجاد حساسیت نسبت به لمس‌شدن.
- شنیده‌شدن صدای تق تق یا صدای سایش زانو.
- حجیم‌شدن مفصل زانوها.
- آب‌آوردن و ورم‌کردن زانو.
- به‌وجود‌آمدن محدودیت‌های حرکتی در زانو.
- وقوع عدم ثبات مثل زانو.
- ضعف در عضلات.
روش‌های درمان آرتروز زانو
همان‌طور که در قبل توضیح داده شد، آرتروز زانو درمان قطعی ندارد، اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توان با آن‌ها علائم و نشانه‌های ناخوشایند آرتروز را تا حد زیادی کاهش داد:
دارو‌درمانی و استفاده از غضروف‌ساز‌ها: داروهایی برای تسکین درد و کنترل عوارض آرتروز زانو وجود دارد و داروهای غضروف‌ساز باعث افزایش ضخامت غضروف‌های مفصل می‌شود.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی نقشی مهم در عوارض ساییدگی زانو دارد. فیزیوتراپیست به بیمار خواهد آموخت که چگونه از مفصل زانو مراقبت کرده و فعالیت‌هایی را انجام دهد که به زانو فشار کمتری وارد شود. همچنین، تمرین و حرکات مخصوصی را به بیمار توصیه می‌کند.
تزریق ژل: ماده‌ای با نام هیالورونیک اسید وجود دارد که باعث ایجاد حالت چسبندگی و بالا‌رفتن فرم ارتجاعی و نیز جذب فشار در مفصل می‌شود. در زمان آرتروز زانو این ماده کاهش پیدا می‌کند. با تزریق ژل به زانو کمبود این ماده جبران شده و کاهش اصطکاک در زانو به‌وجود می‌آید.
تزریق prp: در این روش مقدار ۱۰ سی سی از خون بیمار گرفته شده و پلاکت‌های خون جدا می‌گردد و سپس در شرایط استریل به محل مورد نظر زانو تزریق می‌شود. امروزه از این روش به‌عنوان روشی مؤثر نام برده می‌شود.
استفاده از زانوبند‌های طبی: زانو‌بند‌ها باعث کاهش فشار وارده به زانوها می‌شود و برای افرادی که دچار ساییدگی مفصل زانو شده‌اند مؤثر است.
استفاده از کفش طبی و وسایل کمکی: استفاده از کفی‌های طبی باعث می‌شود که شوک وارد به پا جذب گردد و فشار کمتری به زانو وارد شود. در صورت شدت آرتروز زانو از عصا و واکر نیز استفاده می‌شود.
پس از آشنایی با علائم و عوارض آرتروز زانو بهتر است در اسرع وقت فقط به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا عوارض را به کمترین حد رسانده و همچنین از درد و آزار ناشی از آن تا حد زیادی رهایی یابید.