شایع ترین آسیب های ورزشی زانو چیست؟
بدون شک میتوان گفت مهمترین مفصل در تحمل وزن و انجام حرکات بدن، زانو میباشد. زانو بزرگترین مفصل بدن انسان است که پیچیدگی زیادی دارد و با توجه به نقش آن، نسبت به صدمات ورزشی آسیبپذیری فراوانی نشان میدهد. با ما در این مقاله همراه باشید تا در مورد شایعترین آسیبهای ورزشی زانو اطلاعات بیشتری کسب کنید.
آناتومی و ساختار زانو
زانو بهعنوان یک مفصل پیچیده، فشار زیادی را متحمل میشود که میتوانند به شایعترین آسیبهای ورزشی زانو منجر شوند. این مفصل در کل شامل چند استخوان، غضروف، رباط و تاندون میباشد. در ادامه به هر یک از این بخشها اشاره مختصری نمودهایم.
استخوانها
استخوانهای زانو، درواقع استخوان فمور (ران)، تیبیا (درشت نی) و پاتلا (کشکک) میباشند. مفصل زانو از پیوند استخوان ران از قسمت بالایی و استخوان درشت نی که درواقع استخوان ساق پا میباشد، تشکیل میشود. در بخش جلوی مفصل زانو، استخوان کشکک یا پاتلا قرار دارد که جزو استخوانهای زانو محسوب میگردد. کشکک درواقع پیوند استخوانهای ران و درشتنی را برقرار میکند.
غضروفها
بین استخوانهای مفصل زانو، غضروفهایی وجود دارند؛ ازجمله غضروف میانی و جانبی. این غضروفها در بین سطح استخوانها حاوی مایعی میباشند که مایع سینوویال نامیده میشود. وجود این مایع و در کل حضور غضروفها اهمیت زیادی در جلوگیری از شایعترین آسیبهای ورزشی زانو دارند. همچنین مینیسک زانو یا همان غضروف میانی و داخلی بهصورت یک ضربهگیر عمل میکند که مانع آسیب دیدن سطح استخوانهای مفصل زانو میگردد.
رباطها
مفصل زانو دارای چهار رباط میباشد؛ رباط صلیبی قدامی یا ACL، رباط جانبی داخل یا MCL، رباط صلیبی خلفی یا PCL و رباط جانبی خارجی یا LCL.
بهطورکلی، وظیفه رباطها اتصال یک استخوان به استخوان دیگر به شکل یک طناب میباشد. در مفصل زانو، این رباطها دیده میشوند که مانع آسیب دیدن استخوانها میگردند؛ هرگونه آسیب به رباط زانو، میتواند تأثیر مهمی بر مفصل زانو داشته باشد.
تاندونها
تاندونها، بافت محکمی هستند که استخوانها را به عضلات متصل میکنند. وجود تاندونها باعث ثبات مفصل میگردد. مثلاً در مفصل زانو، تاندونها سبب اتصال استخوانهای مفصل زانو به عضلات اطراف میگردد که باعث ثبات زانو میشود.
شایعترین آسیبهای ورزشی زانو
آسیب زانو میتواند برای هر یک از بخشهای آن اتفاق بیوفتد؛ همچنین، انواع مختلفی بسته به نوع آسیب و حاد بودن آن دارد. آسیبهای زانو ممکن است براثر موارد مختلفی به وجود بیایند که از مهمترین عوامل آن میتوان به تمرینات و مسابقات ورزشی اشاره کرد. در ادامه، به برخی از شایعترین آسیبهای ورزشی زانو اشاره میکنیم.
شکستگی زانو
یکی از شایعترین آسیبهای ورزشی زانو شکستگی زانو میباشد؛ معمولاً در زانو شایعترین شکستگی در ناحیه کشکک اتفاق میافتد. این شکستگیها به علت مواردی مانند ضربه، پریدن، افتادن یا برخورد با زانو ایجاد میشوند. معمولاً شکستگی زانو میتواند بهشدت دردناک باشد که در حین ورزش ممکن است اتفاق بیوفتد.
پارگی رباط جانبی زانو
در اغلب ورزشکاران، میتوانیم پارگی رباط جانبی زانو را مشاهده کنیم. علت این موضوع، فشار بیشازحد به قسمت پایین پا میباشد که درواقع باعث پارگی رباط جانبی زانو میگردد. برای درمان این آسیب، معمولاً نیازی به جراحی نیست ولی اگر همراه با آسیب به بقیه نواحی مفصل زانو باشد، ممکن است فرد به عمل جراحی توسط متخصص ارتوپد نیاز داشته باشد.
پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک زانو یکی از شایعترین آسیبهای ورزشی زانو میباشد که ممکن است نام آن را شنیده باشید. مینیسک میتواند بهنوعی با دریافت ضربات از مفصل زانو محافظت کند؛ پس آسیب به آن میتواند برای فرد خطرآفرین باشد.
در ورزشهایی که پرش زیادی وجود دارد مانند والیبال یا ورزشهایی که احتمال برخورد در آنها زیاد است مانند فوتبال، ضربات و پرش و تغییر ناگهانی جهت اتفاق میافتد. این موضوع باعث میشود ورزشکاران بسیاری در معرض این آسیب باشند. دقت کنید که درمان پارگی مینیسک زانو، بستگی به شرایط فرد و تشخیص پزشک دارد و لزوماً فرد نیازمند به جراحی نیست.
کشیدگی زانو
در کل، کشیدگی زانو به علت آسیب به رباطهای زانو ایجاد میشود. بهطور مثال آسیب به رباط صلیبی زانو یکی از شایعترین آسیبهای ورزشی زانو میباشد. از علائم آسیب به رباط صلیبی میتوان به درد، تورم و صدا در مفصلهای زانو اشاره نمود که معمولاً براثر فرود یا پرش یا تغییر در جهت دویدن اتفاق میافتد.
دررفتگی مفصل زانو
وقتی استخوان و مفصل زانو جابجا شود یا از جای خود خارج گردد، به این حالت دررفتگی مفصل زانو گفته میشود. این موضوع میتواند براثر ضربه یا چرخش ناگهانی اتفاق بیوفتد.
سندرم درد پاتلافیمورال
سندرم درد پاتلافیمورال یا سندرم پای دوندگان یکی از موارد شایع در ورزشکاران میباشد که معمولاً میتواند با فشار بر زانو ایجاد شود. این درد با انجام فعالیت افزایش مییابد؛ به همین علت، به بیماران توصیه میشود مدتی استراحت کنند.
پیشگیری از صدمات ورزشی زانو با تمرینات اصلاحی
چگونه از آسیب دیدن زانو حین ورزش جلوگیری کنم؟
شما بهعنوان یک ورزشکار، با توجه به برخی نکات ساده میتوانید از ابتلا به شایعترین آسیبهای ورزشی زانو پیشگیری کنید. به بعضی از این نکات، در ادامه اشارهکردهایم.
همانطور که میدانید شما حتماً باید قبل از ورزش، حرکات نرمش و گرم کردن را انجام دهید. همچنین بعد از انجام حرکات ورزشی قبل از پایان تمرین، باید سرد کردن بدن را انجام دهید. نکته دیگر این است که میتوانید ماهیچههای پا را با مواردی مثل استفاده از پله و کار کردن با وزنه یا دوچرخه ثابت تقویت کنید.
همچنین، استفاده کفش مناسب برای ورزش، استفاده از کمربند ایمنی و استفاده از محافظ زانو در ورزشهای پرخطر توصیه میشوند. برای جلوگیری از آسیبهای زانو، باید دقت کنید که فشار تمرین خود را بهمرور افزایش دهید نه اینکه بهصورت ناگهانی در فعالیت خود تغییر ایجاد کنید. عدم ابتلا بهاضافه وزن و حفظ تناسباندام نیز از مواردی هستند که شمارا نسبت به آسیبهای ورزشی زانو مقاومتر میسازند.
سخن آخر
همانطور که گفته شد، زانو بهعنوان مهمترین مفصل در تحمل وزن و انجام حرکات بدن، نسبت به صدمات ورزشی آسیبپذیری زیادی دارد؛ ما در این مقاله به برخی از شایعترین آسیبهای ورزشی زانو اشاره کردیم. شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روشهای درمان و موارد دیگر، از طریق سایت دکتر راعی با ما در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
- چرا زانو معمولاً در حرکات ورزشی آسیب میبیند؟
زانو نقش مهمی در حرکات بدن ایفا میکند. عملکرد آن در پرش، راه رفتن و دویدن، میتواند باعث آسیبپذیری آن در انجام این حرکات در ورزشهای مختلف شود.
- شایعترین آسیبهای ورزشی زانو کدام موارد هستند؟
از این آسیبها میتوان به پارگی مینیسک زانو، شکستگی زانو و دررفتگی مفصل زانو اشاره کرد.
- برای درمان آسیبهای ورزشی زانو، لزوماً جراحی لازم است؟
بله، برای بهبود کامل اکثر آسیبهای ورزشی زانو، فرد به عمل جراحی نیاز دارد.