علت بیماری پوکی استخوان چیست ؟
پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که بافت آن از بین می‌رود و تراکم استخوان نیز کاهش پیدا می‌کند که استخوان حالت شکننده بودن و ضعیفی می‌گیرد.
افرادی که در معرض پوکی استخوان هستند ممکن است در ناحیه ستون فقرات، باسن و مچ دست دچار شکستگی شود.
عارضه پوکی استخوان ممکن است در همه سنین رخ دهد به همین دلیل است که باید مصرف کلسیم را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا در دوره میانسالی خود دچار پوکی استخوان نشوید.
پوکی استخوان
استخوان‌های بدن بافت زنده‌ای هستند که دائما در حال شکسته شدن و ترمیم دوباره است و بیماری پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که شکستن‌ها انجام می‌شود اما ترمیم و جایگزینی دیگر وجود ندارد.
داخل استخوان‌های بدن مانند لانه زنبور است و فضا‌های کوچکی دارد بیماری پوکی استخوان این فضا‌ها را افزایش می‌دهد که باعث می‌شود استخوان‌ها از تراکم و قدرت کمتری برخوردار باشند.
معمولا افرادی که در سنین ۳۰ تا ۴۰ سال هستند توده استخوانی آن‌ها به بیش‌ترین حد خود رسیده است و معمولا در این سن تخریب استخوان‌ها بیشتر از جایگزینی آن می‌باشد.
به طور کلی بیماری پوکی استخوان به دو عامل بستگی دارد یکی تراکم استخوان‌ها و دیگر کیفیت استخوان‌ها. در ادامه درمورد علت بیماری پوکی استخوان به توضیح آن می‌پردازیم.
علت
زمانی که تعادل بین استخوان‌های جدید و جذب مجدد استخوان‌های قدیمی‌تر از بین می‌برد در این هنگام دو حالت پیش می‌آید یکی این که بدن قادر نیست استخوان‌های جدید تولید کند و دیگر به مقدار زیاد از استخوان‌های قدیمی با جذب می‌کند گاهی اوقات نیز هر دو حالت رخ می‌دهد.
دو عنصر اساسی تشکیل استخوان‌ها کلسیم و فسفات است همچنین کلسیم برای عملکرد مغز و قلب نیز بسیار مفید است و به خاطر اینکه این اندام‌ها بتوانند کارایی خود را داشته باشند بدن کلسیم موجود در استخوان‌ها را جذب می‌کند تا درصد کلسیم خون پایین نیاید.
چنانچه بدن نتواند به اندازه کافی کلسیم جذب کند، برای تولید استخوان به مشکل می‌خورد و به ندرت استخوان‌ها ضعیف شده و براحتی می‌شکنند.
اما مهم‌ترین علت بیماری پوکی استخوان کمبود برخی هورمون‌ها مخصوصا اندروژن در آقایان و استروژن در خانم‌ها می‌باشد. پوکی استخوان اکثر در خانم‌های بالای شصت سال با شروع یائسگی وجود دارد.
از عوامل دیگر پوکی استخوان ورزش نکردن، کمبود ویتامین D، کمبود کلسیم، مصرف زیاد کورتیکواستروئیدها، کم کاری یا پر کاری تیروئید، سرطان استخوان، و دیگر عوامل ژنتیکی می‌باشد که در ادامه به توضیح هریک می‌پردازیم.
سطح هورمون‌ها در بدن
کم یا زیاد شدن برخی از هورمون‌ها در بدن ممکن است منجر به پوکی استخوان شود مانند کاهش سطح هورمون جنسی، کاهش درصد استروژن در زنان به ویژه در دوران یائسگی و درمان پروستات در آقایان که سطح تستوسترون را کاهش می‌دهد.
مشکلات تیروئید
کم و زیاد شدن تیروئید نیز باعث تحلیل رفتن استخوان‌ها می‌شود اگر که پرکاری تیروئید دارید و برای درمان آن باید دارو‌های هورمونی مصرف کنید ممکن است که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
رژیم غذایی
همانطور که می‌دانید بدن باید کلسیم مورد نیاز خود را از طریق مواد غذایی روزانه که مصرف می‌کند تامین کند بنابراین قرار دادن کلسیم در برنامه غذایی بسیار مهم است.
اگر که بدن به مدت طولانی دچار کمبود کلسیم باشد ممکن که به این بیماری مبتلا شود زیرا باعث تراکم استخوان‌ها می‌شود و در نتیجه منجر به شکستن استخوان‌ها می‌شود.
جراحی‌هایی نظیر برداشتن قسمتی از روده یا کوچک کردن معده نیز در ایجاد پوکی استخوان بسیار مهم است به خاطر اینکه این جراحی‌ها برای کاهش وزن است دیگر به طور طبیعی کلسیم جذب نمی‌کند و در آخر پوکی استخوان رخ می‌دهد.
مصرف دارو‌ها
از دیگر علت بیماری پوکی استخوان مصرف دارو‌هایی مانند کورتیکواستروئید (به شکل قرص یا تزریقی مثل پردنیزون و کورتیزون) به مدت زمان طولانی می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
علائم
متاسفانه بیماری پوکی استخوان به بیماری خاموش معروف است و علائمی از خود تا زمانی که یکی از استخوان‌های بدن دچار آسیب نشود بروز نمی‌دهد.
این علائم عبارتند از کمر درد شدید، کوتاهی بد به مرور زمان، ناهماهنگی و آسیب‌های ستون فقرات مانند گوژپشت اشاره کرد.
زمانی که پوکی استخوان رخ دهد ممکن در اثر زمین خوردن، راه رفتن، بلند کردن اجسام و یا حتی سرفه کردن دچار شکستگی استخوان شود.
همچنین افرادی که درد در تمام نقاط بدن، ناخن‌های ضعیف و شکننده و بدن ضعیفی دارند ممکن است به این بیماری مبتلا شده باشند.
عوامل افزایش پوکی استخوان
همانطور که مطلع هستید این بیماری اکثرا در حانم ها بیشتر از آقایان مشاهده شده است، در اینجا می‌خواهیم عواملی را معرفی کنیم که باعث افزایش بیماری پوکی استخوان می‌شود.
- زنانی که رنگ پوستشان سفید می‌باشد به ویژه اگر در خانواده سابقه همچین بیماری داشته باشند.
- زنانی که یائسگی زودرس داشته‌اند و یا یائسگی در اثر عمل جراحی می‌باشد همچنین افرادی که پریودی نامنظم و یا به طور غیر طبیعی قطع شده است.
- یکی از عوامل افزایش پوکی استخوان، آرتریت روماتوئید می‌باشد و همچنین ارثی یا داشتن سابقه بیماری در خانواده، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
- نوع استخوان بندی افراد نیز بسیار مهم است افرادی که استخوان بندی ظریفی دارند تراکم توده آن‌ها بسیار کم است در نتیجه بیشتر گرفتار پوکی استخوان می‌شوند.
- با بالا رفتن سن خطر ابتلا به این عارضه افزایش پیدا می‌کند زیرا در این سن استخوان‌ها شکننده‌تر هستند.
- مرف دخانیات
- ورزش نکردن و کم تحرکی
- رژیم غذایی نادرست
سبک زندگی افراد
مسلما سبک زندگی افراد اساسی‌ترین نقش در ایجاد پوکی استخوان دارد افرادی که به مصرف الکل یا به مواد مخدر اعتیاد دارند بدون شک زودتر از دیگر افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند.
افرادی که سیگار می‌کشند، مواد داخل سیگار یا نیکوتین تاثیر مستقیم بر روی سلول‌های استخوان دارد و آن مقدار که مورد نیاز است، استخوان سازی نمی‌کند و علاوه بر آن بر متابولیسم بدن نیز تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که بدن بیش از حد سلول استخوانی از دست بدهد.
عادت بد ورزش نکردن نیز یکی از عوامل پوکی استخون است همانطور که می‌دانید در طول هفته باید ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید.
عادت بد غذایی اجتناب از ماده غذایی کلسیم دار مانند دوغ، ماست و شیر میزان کلسیم موجود در بدن را به حداقل می‌رساند.
کلام پایانی
همانطور که در بالا اشاره کردیم پوکی استخوان تنها مختص به افراد میانسال نمی‌باشد ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما همانطور که همیشه گفته شده است پیشگیری بهتر از درمان است. خوب است که در زندگی خود یک سری تغییراتی ایجاد کنیم تا مبتلا به بیماری پوکی استخوان نشویم.
همچنین از چکاب‌های سالانه غافل نشوید به ویژه اگر در خانواده خود سابقه پوکی استخوان و شکستگی لگن دارید حتما در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید.