ناپایداری شانه یکی از مشکلات شایع در افرادی است که در اثر آسیب‌های ورزشی و یا دیگر حوادت به شانه‌ی آن‌ها ضربه ای محکم وارد شده است. در دنیای امروز آسیب‌ها و عوارض مربوط به مفاصل بدن بسیار زیاد هستند که دلایل آن می‌تواند سبک زندگی و موارد دیگری باشد که روی استحکام استخوان و دیگر بافت‌های بدن تاثیر گذاشته است. در این مقاله قصد داریم شما را با یکی از این مشکلات یعنی ناپایداری شانه و دلایل آن و همچنین درمان و جلوگیری از آن آشنا کنیم، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
آناتومی ناحیه شانه چگونه است؟
در ناحیه شانه مفصلی وجود دارد که حرکت این قسمت از بدن را تسهیل کرده و به شما کمک می‌کند که بتوانید دست خود را در همه‌ی جهات تکان دهید. قسمت توپ مانند استخوان بازو داخل بخش حفره مانند استخوانی به نام گلنویید قرار گرفته و مفصل شانه را تشکیل می‌دهد. در این قسمت استخوان‌ها به وسیله‌ی رباط به یکدیگر محکم شده‌اند و توسط کپسول مفصلی و دیگر ساختار‌ها حمایت می‌شوند.
ناپایداری شانه چیست؟
ناپایداری شانه به وضعیتی گفته می‌شود که اجزای اتصال دهنده در ناحیه مفصل شانه تخریب شده و از بین می‌روند و یا به هر دلیلی قادر به انجام وظیفه‌ی خود نیستند.
همانطور که گفتیم مفصل شانه دارای یک قسمت حفره مانند و یک بخش توپی شکل است که این دو قسمت به وسیله‌ی بافت‌های اتصال دهنده مانند لیگامان و کپسول‌ها پوشیده شده اند، علاوه بر این بافت‌ها گروهی از ماهیچه‌ها نیز وجود دارند که برای حفظ و افزایش ثبات شانه‌ها انجام وظیفه می‌کنند. اما گاهی دچار بیماری ناپایداری شانه می‌شویم. در این صورت در شرایطی مانند کار کشیدن بیش از حد از مفصل شانه و دیگر ساختار‌های آن ممکن است بافت‌های حمایتگر موجود در این ناحیه دچار آسیب شده و نتوانند عمل خود را به درستی انجام دهند که در این صورت گفته می‌شود مفصل شانه دچار ناپایداری و یا لقی شده است.
دلایل ناپایداری شانه چیست؟
ناپایداری شانه به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق افتاده و فرد را تحت تاثیر قرار دهد. به طور معمول وارد شدن ضربه‌های ناگهانی و شدید که مفصل شانه را تحت شوک فراوان قرار می‌دهند، می‌تواند عاملی برای آسیب به بافت‌های اتصال دهنده و حمایت گر باشد و باعث شلی ناحیه‌ی شانه شود.
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که به طور مثال فرد به صورت ناگهانی روی دستش افتاده یا مثلا مفصل شانه تحت کشش فراوان قرار گرفته باشد. این حوادث در ورزش‌هایی مانند فوتبال، کشتی و دیگر ورزش‌هایی که ممکن است سلامت بدن را تحت تاثیر قرار دهند، ممکن است رخ دهند.
همچنین ناپایداری شانه ممکن است در اثر انجام حرکات اشتباه ورزشی رخ دهد. برای مثال حرکات اشتباه بدنسازی، حرکات غلط کششی و یا شنا و غیره. علاوه بر این شل بودن لیگامان‌ها نیز ممکن است این عارضه را برای فرد به وجود آورد که رخ دادن این اتفاق می‌تواند به صورت مادرزادی و یا اکتسابی باشد.
علائم و نشانه‌های ناپایداری شانه چیست؟
بسیاری از بیماران وجود دارند که به ناپایداری شانه مبتلا هستند، اما نشانه‌ها و علائم خاصی در آن‌ها بروز نمی‌کند. ولی به هر حال علائمی برای این بیماری گزارش شده‌اند که در ادامه برخی از آن‌ها را نام می‌بریم.
اولین نشانه و همچنین شایع‌ترین علامتی که در این بیماران بروز پیدا می‌کند، درد است. بسیاری از بیماران مبتلا به این اختلال در هنگام انجام برخی از فعالیت‌ها دچار درد می‌شوند و عموما از این مشکل شکایت می‌کنند. اکثر بیمارانی که برای ناپایداری شانه به پزشک مراجعه می‌کنند، هنگام فعالیت‌های شدید دچار تحریک شانه می‌شوند. همچنین در ناحیه شانه‌ی این افراد ممکن است دردی به وجود آید که به گفته خودشان گویی تا به حال آن را تجربه نکرده‌اند.
در این افراد معمولا شانه‌ای که دچار این وضعیت شده و مبتلا به ناپایداری شانه است، صدا‌هایی شبیه به تق تق کردن را از خود نشان خواهد داد. علاوه بر این، فرد ممکن است دچار ضعف و بی حالی در این ناحیه از بدن شود، به گونه‌ای که هنگام انجام برخی فعالیت‌ها توان به اتمام رساندن آن را ندارند، این افراد همچنین به لمس این نواحی بسیار حساس می‌شوند.
در این افراد ممکن است ساعاتی بعد از استراحت احساس کرختی و بی حسی در بازو‌ها به وجود آید، افرادی که به ناپایداری شانه به صورت شدید دچار هستند حتی در هنگام خمیازه کشیده و عطسه کردن و همینطور هنگام غلت زدن در خواب نیز دچار جابجایی شانه می‌شوند.
این مقاله نیز ممکن است برای شما مفید باشد: تشخیص و درمان کشیدگی و پارگی روتاتور کاف
تشخیص و درمان ناپایداری شانه چگونه است؟
پزشک بعد از انجام معاینات لازم و گرفتن شرح حال کامل در صورتی که وجود بیماری ناپایداری شانه را در فرد تایید کند، از لحاظ شدت بیماری و استقامت شانه‌های فرد را بررسی خواهد کرد که این کار از طریق روش‌های خاصی انجام می‌شود. استفاده از برخی روش‌ها مانند عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌تواند دلیل ایجاد این عارضه را مشخص کند و در صورت وجود شکستگی در این محل، پزشک اقدام به درمان آن خواهد کرد. علاوه بر این با استفاده از روش‌هایی همانند سی تی اسکن، ام آر آی و همچنین آرتروگرام می‌توان این بیماری را تشخیص داد.
همانطور که می‌دانید ناپایداری شانه با درد و ناراحتی همراه است، بنابراین پزشک ممکن است برای تسکین و بهبود درد بیمار از دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کند. همچنین استفاده از کمپرس یخ برای کاهش شدت درد مناسب بوده و بسیار توصیه می‌شود.
دارو‌های اختصاصی نیز برای این بیماری وجود دارند که باعث افزایش قدرت و استقامت عضلات دور شانه‌ای شده و قدرت حرکت را به شانه‌ها بر می‌گردانند. البته در مصرف این دارو‌ها باید احتیاط شود و حتما زیر نظر پزشک از آن‌ها استفاده شود، چرا که این دارو‌ها عوارض جانبی زیادی دارند که می‌توانند باعث ایجاد حساسیت در فرد شوند.
روش فیزیوتراپی نیز روش موثری است که برای بهبود این وضعیت توسط پزشک پیشنهاد می‌شود. اما در صورتی که با انجام این روش‌های کم تهاجم و غیر جراحی بیماری ناپایداری شانه اصلاح نشد، پزشک مجبور خواهد شد به روش‌های جراحی روی بیاورد. عمل جراحی به روش‌های مختلفی ممکن انجام شود، اما امروزه معمولا از دو روش آرتروسکوپی و یا عمل جراحی باز استفاده می‌شود که در ادامه به بررسی این دو روش پرداخته ایم.
روش آرتروسکوپی علاوه بر اینکه برای تشخیص مشکلات مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای درمان برخی مشکلات جزئی‌تر و ساده‌تر از قبیل بیماری ناپایداری شانه ممکن است چاره ساز و درمان کننده باشد. در این روش به طور معمول بیمار کاملا بیهوش بوده و یا اینکه به صورت موضعی بی حس می‌شود و عضلات در حالت کاملا ریلکس و آرام قرار دارند، البته اگر این شلی عضلات کافی نباشد پزشک برای تسهیل انجام عمل جراحی از دارو‌های شل کننده عضلات نیز استفاده خواهد کرد.
بعد از آن جراحت‌ها و سوراخ‌های کوچکی روی بدن و در محل مناسب ایجاد شده و پزشک یک وسیله‌ی لوله‌ای شکل که آرتروسکوپ نام دارد را وارد بدن می‌کند. آرتروسکوپ دارای دوربینی است که درون مفصل و محل مورد نظر را به خوبی در مانیتور نمایش می‌دهد. بنابراین روشی قطعی برای تایید فرضیه‌های پزشک است. در صورتی که پزشک مشکل مورد نظر را به صورت قطعی تشخیص دهد می‌تواند از طریق سوراخ‌های دیگری ابزار‌هایی را برای انجام اعمال ترمیمی وارد کند و یا اینکه ممکن است روش عمل جراحی باز را ترجیح دهد.
در صورتی که ناپایداری شانه شدیدتر شده و فرد دارای علائم و نشانه‌های بیشتری باشد، پزشک عمل جراحی باز را برای او توصیه خواهد کرد. در این روش برخلاف آرتروسکوپی که جراحت‌های بسیار کوچک بر روی بدن ایجاد می‌شود، یک شکاف بزرگ بر روی محل مورد نظر ایجاد شده و پزشک ناحیه مورد نظر را به صورت کاملا باز مشاهده خواهد کرد و به ترمیم آسیب‌ها و درمان ناپایداری شانه خواهد پرداخت.
مزیت روش آرتروسکوپی نسبت به عمل باز کاملا مشهود است و مسلما پزشک حتی الامکان برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله ناپایداری شانه از این روش استفاده خواهد کرد. اما توجه داشته باشید که وجود مزیت‌های فراوان در روش آرتروسکوپی نسبت به عمل باز، موجب کنار گذاشتن و عدم استفاده از این روش نشده و نخواهد شد، زیرا گاهی پزشک برای انجام اعمال ترمیمی نیاز به محدوده‌ی دید وسیع‌تر و کامل‌تری دارد و لازم می‌بیند که از روش عمل جراحی باز استفاده کند.
