آسیب‌های مینیسک زانو چیست؟
در زانو دو تکه غضروف رشته ای به شکل هلالی وجود دارد که در قسمت مفصل بین استخوان ران و درشت نی قرار گرفته‌اند و به دلیل حالت لاستیکی و ضخیمی که دارند به عنوان ضربه گیر عمل میکنند.
آسیب‌های مینیسک زانو به آسیب‌هایی گفته می‌شود که به این قسمت وارد می‌شوند و بسیار شایع هستند.
ما در این مقاله به سوالاتی نظیر:دلایل بروز و آسیب‌های مینیسک زانو چیست؟ راه‌های درمان آن‌ها کدامند؟ چگونه پیشگیری کنیم؟ و … پاسخ خواهیم داد.
آسیب‌های مینیسک زانو
اصلی ترین آسیبی که به مینیسک زانو وارد می‌شود پارگی آن است. در سنین جوانی، در هنگام بازی و انجام ورزش‌هایی مانند بسکتبال و فوتبال، زانو ممکن است دچار پیچ خوردگی شده و مسبب آسیب‌های مینیسک زانو و پارگی آن شود. اما با گذر زمان و افزایش سن مینسک‌های زانو دچار فرسودگی شده و آسیب پذیرتر می‌شوند و حتی در اثر پیچ خوردگی‌های جزئی‌تر دچار آسیب‌دیدگی شوند. همچنین، انجام هرگونه فعالیتی که باعث شود زانوی خود را با فشار فراوان و استفاده از تمام وزن خود بچرخانید به مینیسک‌ها آسیب خواهد رساند و موجب پارگی آن‌ها می‌شود. حتی زانو زدن، نشستن در حالت چمباتمه‌ای یا بلند کردن شی سنگین گاهی می‌تواند منجر به پارگی و آسیب مینیسک زانو شود.
خطر آسیب‌های مینیسک زانو در ورزشکارانی که ورزش‌هایی با سطح تماس بالا مانند فوتبال و یا ورزش‌هایی که نیاز به چرخش زیاد دارند مانند تنیس و بسکتبال انجام می‌دهند بسیار بالاست و نیاز به آمادگی جسمانی خوب و دقت زیاد در انجام حرکات دارند.
آسیب‌های مینیسک زانو می‌تواند جزئی و یا جدی باشند. در صورتی که مینیسک‌های زانوی شما دچار پارگی شده باشد، درد و تورم ناشی از آن ممکن است پس از یک روز بروز کند. در ادامه به جزئیات بیشتری می‌پردازیم.
علائم پارگی و آسیب‌های مینیسک زانو
برخی از علائم پارگی مینیسک زانو عبارتند از:
۱- احساس درد در زانو که می‌تواند خفیف یا شدید باشد. همچنین درد می‌تواند برای مدتی احساس شده، سپس قطع شده و دوباره شروع شود.
۲- تورم؛ زانو معمولا پس از چند ساعت متورم می‌شود.
۳- زمانی که زانوی خود را خم می‌کنید، در آن احساس گرفتی و قفل شدگی می‌کنید.
۴- در خم کردن و باز کردن کامل زانو ناتوان هستید.
در صورت بروز هرکدام از علائم ذکرشده باید به پزشک ارتوپد مراجعه شود. پزشک پس از معاینه و انجام تست، میزان آسیب‌دیدگی را تشخیص داده و براساس آن درمان مورد نیاز را تعیین خواهد کرد. ممکن است برای تشخیص دقیق تر آسیب‌های مینیسک زانو به عکس برداری با اشعه ایکس یا ام آر آی نیاز باشد.
برای بهبود آسیب‌های مینیسک زانو در خانه چه کنیم؟
اگر مینیسک زانوی شما دچار آسیب شد، باید از پروتکل POLICE جهت بهبودی آن استفاده کنید. این پروتکل به شرح زیر می‌باشد:
P (Protection) ، محافظت از عضوی که دچار آسیب شده است: در صورتی که مینیسک زانو آسیب ببیند، اولین کاری که باید انجام شود محافظت از آن و جلوگیری از تشدید آسیب می‌باشد.
O (Optimal loading) ، وارد کردن فشار متناسب به عضو آسیب‌دیده: گاهی به دلیل شدت زیاد آسیب، باید از وارد شدن هرگونه فشاری به عضو پرهیز شود و استراحت کامل ضروری باشد. اما در موارد خفیف تر، عضو باید فعالیت فیزیکی کافی و مناسب جهت تسریع و بهبودی و بازیابی توان حرکتی انجام دهد.
I (ICE) ، استفاده از یخ در محل تورم و درد: یخ در بهبود درد و تورم بسیار موثر است ولی قبل استفاده از آن به چند نکته توجه کنید. اگر در زانو احساس بی حسی می‌کنید، فعلا از استفاده از یخ خودداری کنید. یخ را مستقیم روی اندام آسیب‌دیده قرار ندهید و از حوله یا پارچه استفاده کنید. یخ را بیشتر از ده دقیقه بر محل آسیب دیده قرار ندهید و بین فواصل استفاده از آن به اندام آسیب‌دیده استراحت دهید.
C (Compression) ، برای جلوگیری از تورم باید به بافت آسیب دیده فشار وارد کرد: می‌توان این کار را با استفاده از بریس‌های مخصوص یا باندهای کششی انجام داد. البته در نظر داشته باشید که فشار اعمال شده باید متناسب باشد و فشار بیش از حد آسیب و تورم را تشدید خواهد کرد. پزشک مدت زمان لازم جهت استفاده از باند و بریس را بر اساس میزان آسیب مشخص خواهد کرد.
E (Elevation) ، عضو آسیب‌دیده باید بالاتر از سطح قلب قرار بگیرد: برای مثال وقتی زانوی شما آسیب دیده است، باید دراز بکشید و چیزی زیر زانوی خود قرار دهید تا از سطح قلب شما بالاتر قرار بگیرد.
موارد خاصی نیز وجود دارد که در سه روز اول آسیب باید از آن‌ها جلوگیری کنید تا شرایط شما جدی‌تر نشود. این موارد شامل HARM که مخفف چهار کلمه (Heat, Alcohol, Running, Massage) به معنی گرما، الکل، دویدن و ماساژ می‌شوند که همان‌طور که گفتیم در روزهای اول آسیب دیدگی باید از انجام آن‌ها خودداری شود.
درمان پزشکی آسیب‌های مینیسک زانو
در صورتی که دچار آسیب مینیسک زانو شده باشید، احتمال بهبود خودبه خودی آن بسیار که است و به کمک و درمان پزشکی نیاز پیدا خواهید کرد. پس از مراجعه به پزشک ارتوپد از زانوی شما عکسبرداری خواهد شد و پزشک براساس عکس و علائم درمان موردنظر را تشخیص خواهد داد. نوع درمان شما براساس میزان جراحت، محل دقیق آسیب دیدگی و سن متغیر خواهد بود. درمان اولیه انجام پروتکل POLICE و رعایت اصول HARM، که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم، خواهد بود. همچینین ممکن است پزشک جهت کاهش میزان تورم و آسان سازی موقت حرکت زانو، تزریق داروهای مربوطه مانند استروئید را تجویز کند. درمان‌های پیشرفته تر آسیب‌های مینیسک زانو شامل فیزیوتراپی تحت نظر فیزیوتراپیست، مصرف دارو و جراحی تحت نظر پزشک ارتوپد می‌شود. سه نوع جراحی با عنوان‌های ترمیم مینیسک، پیوند مینیسک وآرتروسکوپی وجود دارد که براساس شرایط بیمار نوع جراحی لازم توسط پزشک انتخاب خواهد شد.
فیزیوتراپیست پس از ارزیابی زانوی شما، تمرینات لازم جهت توان‌بخشی زانوی شما طراحی خواهد کرد. انجام این تمرینات توان حرکتی را به عضلات زانوی شما برخواهد گرداند. انجام فیزیوتراپی بخش مهمی از پروسه ی بهبود آسیب‌های مینیسک زانو است.
در صورتی که برای مدت طولانی فیزیوتراپی انجام داده اید و کمکی به بهبود شرایط زانوی شما نکرده است، ممکن است برای ترمیم زانو به عمل جراحی نیاز باشد. این جراحی می‌تواند شامل ترمیم مینیسک زانو و یا برداشتن قسمت آسیب‌دیده باشد. پس از انجام جراحی مجددا به فیزیوتراپی نیاز است تا عملکرد زانو به حالت عادی بازگردد.
پیشگیری از آسیب‌های مینسک زانو
در جهت جلوگیری از بروز آسیب مینیسک زانو به نکات زیر دقت کنید:
۱- به طور منظم ورزش کنید تا آمادگی جسمانی بالایی داشته باشد.
۲- فرآیند گرم کردن بدن قبل از شروع ورزش را جدی بگیرید.
۳- در حین انجام ورزش در صورت احساس خستگی استراحت کنید و به بدن خود فشار بیش از حد وارد نکنید.
۴- از انجام تمرینات ورزشی که خارج از توان شماست، خودداری کنید.
سخن پایانی
ما در این مقاله تلاش کردیم به نکات لازم درباره ی موضوعاتی همچون آسیب‌های مینیسک زانو چیست؟، علائم آن و راه‌های درمان آن اشاره کنیم. مینیسک زانو به جهت اهمیت در کنترل فشار وارد شده از طرف وزن بر روی زانو از اهمیت بالایی برخوردار است و نیاز به محافظت فراوانی دارد. امید داریم با در نظر گرفتن نکاتی که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم هرگز دچار این دست آسیب نشوید. اما در صورت بروز این مشکل سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.