علائم در رفتگی دنبالچه
بر خلاف آنچه که تصور می‌کنید استخوان دنبالچه وظایف خاصی را در بدن بر عهده دارد. برای مثال برخی وظایف برای ایجاد تعادل و همچنین کمک به عضلات لگن و اطراف آن برای بهبود عملکردشان بر عهده‌ی این استخوان کوچک اما شگفت انگیز است. شاید برای شما جالب باشد که نام این استخوان از یک واژه‌ی یونانی که به معنای منقار پرنده فاخته است گرفته شده و این موضوع به این دلیل است که این استخوان شباهت بسیار زیادی به منقار این پرنده دارد به همین دلیل به آن استخوان کوسیکس نیز گفته می‌شود.
آناتومی دنبالچه چگونه است؟
همانطور که می‌دانید پایین ترین قسمت ستون فقرات در انسان را کوکسیکس یا دنبالچه می‌نامند. در حقیقت این قسمت از ستون فقرات باقی مانده‌ی نوعی دم وستیجیال است، به همین خاطر آن را دنبالچه نیز می‌نامند. این قسمت از ستون مهره‌ها حدود پنج تا استخوان مهره کوچک دارد که به یکدیگر متصل شده و یا جدا از هم هستند.
قبل تر از این پزشکان و پژوهشگرانی که در این زمینه و روی استخوان دنبالچه مطالعه داشتند، عقیده داشتند که در ناحیه استخوان‌های دنبالچه هیچ حرکتی وجود ندارد و این استخوان‌ها کاملا به هم جوش خورده‌اند. اما امروزه واضح و آشکارا نسبت به این مسئله آگاهی داریم که ممکن است مقداری حرکت در این استخوان مشاهده شود، چرا که این استخوان یک تکه نیست و از چند تکه استخوان کوچک تر تشکیل شده که روی همدیگر می‌لغزند. در حقیقت مانند دیگر استخوان بدن بین آن‌ها مفصل‌های فیبری و رباط و غیره وجود داشته که باعث حرکت محدود آن‌ها می‌شود. استخوان دنبالچه با وجود یک مفصل و دیگر ساختار‌های مورد نیاز به ناحیه ساکروم متصل می‌شود که در این ناحیه نیز حرکت بسیار کم و محدود است.
علت در رفتگی دنبالچه چیست؟
وارد شدن ضربه به صورت بسیار شدید و نابهنجار به استخوان دنبالچه از شایع ترین و مهمترین دلایل در رفتگی آن است، برای مثال افتادن به صورت محکم و یکباره بر روی باسن باعث ایجاد فشار زیاد روی این استخوان و در نتیجه در رفتگی و وارد شدن آسیب به آن می‌شود و حتی ممکن است شکستگی و آسیب‌های جدی تری را به دنبال داشته باشد.
استخوان دنبالچه نیز مانند دیگر استخوان‌های بدن با افزایش سن و در نتیجه‌ی کاهش تولید املاح استخوان و توده‌ی استخوانی دچار آسیب پذیری بیشتر شده و احتمال ایجاد آسیب در آن بسیار افزایش خواهد یافت. بنابراین در این زمان توجه و مراقبت بیش‌تری برای آن نیاز است، چرا که ممکن است با یک سهل انگاری کوچک دچار صدمات و آسیب‌های جدی و زیادی شویم.
البته ممکن است وجود درد در ناحیه استخوان دنبالچه به دلیل در رفتگی آن نباشد. همانطور‌که متوجه شدید تشخیص این مسئله بسیار دشوار است و گاهی نیز به صورت خانگی غیر ممکن خواهد بود. برای مثال خانمی که در مرحله عادت ماهیانه از چرخه‌ی جنسی خود به سر می‌‌برد ممکن است دچار درد در این ناحیه یعنی استخوان دنبالچه باشد که یکی از شایع ترین شکایات خانم‌ها در این زمان همین مورد است.
علاوه بر این در سه ماه‌ی آخر بارداری به دلیل افزایش چشمگیر حجم و وزن نوزاد و کمبود فضا برای نوزاد، فشار قابل توجهی به ناحیه لگن، ساکروم و همچنین دنبالچه وارد می‌شود که به دنبال آن درد و ناراحتی را در این ناحیه تجربه خواهید کرد.
علاوه بر این‌ها حرکات زیاد و مکرر و مشکلات مفصلی و برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد درد در این ناحیه شوند که ممکن است با در رفتگی استخوان دنبالچه اشتباه گرفته شود. بنابراین تشخیص این موارد از دررفتگی استخوان کوسیکس اصلا توسط خود فرد قابل تشخیص نبوده و تنها پزشک متخصص ارتوپد خواهد توانست با استفاده از روش‌های تصویربرداری نوع مشکل را تشخیص دهد.
مورد دیگری که می‌تواند باعث درد در این ناحیه شده و فرد را درگیر مشکلات بعدی کند، عفونت‌ها هستند که بسیار خطرناک بوده و باید فورا شناسایی شوند و تحت درمان قرار گیرند.
علائم در رفتگی دنبالچه چیست؟
در رفتگی استخوان دنبالچه یک رویداد بسیار نادر است و به ندرت اتفاق می‌افتد. حتی اگر این مشکل برای شما پیش آید، توجه داشته باشید که این استخوان به طور کامل از جا در نمی‌آید بلکه ممکن است فقط مقداری به جلو و یا عقب خم شده و موجب بروز درد و دیگر مشکلات ناشی از آسیب استخوان دنبالچه در فرد شود. همانطور که در قسمت‌های قبلی به آن اشاره کردیم، این عارضه به سختی قابل تشخیص است و احتمال تشخیص اشتباه آن بسیار بالا است. در حقیقت علائم آن بسیار شبیه به علائم دیگر مشکلات مربوط به این استخوان است.
به صورت کلی برخی از علائم وجود دارند که شما را از وجود این عارضه یعنی در رفتگی استخوان دنبالچه آگاه خواهند کرد. در ادامه به بررسی برخی از این علائم پرداخته شده است:
معمولا هنگامی که فرد دچار این عارضه می‌شود، صدای در رفتگی استخوان را به راحتی احساس خواهد کرد. این صدا شبیه صدای برخورد دو سنگ به یکدیگر است.
این درد معمولا در ناحیه انتهایی ستون فقرات و در نزدیکی باسن فرد ایجاد شده و هنگام نشستن بد می‌شود، ممکن است گاهی شدت درد هنگام نشستن به قدری زیاد باشد که فرد قادر به انجام این کار نباشد و از نشستن اجتناب کند.
علاوه بر این هنگام فعالیت‌های دیگر و نیز تغییر وضعیت بدن هم درد زیادی در ناحیه استخوان دنبالچه ایجاد می‌شود. برای مثال هنگام بلند شدن از روی زمین و یا از حالت خوابیده به حالت نشسته تغییر وضعیت دادن. این ناحیه معمولا بسیار به لمس حساس بوده و هنگام برخورد شی و یا دست دردناک خواهد شد.
افزون بر مواردی که ذکر شد، حین رابطه جنسی نیز ممکن است فرد دچار درد غیر معمول و زیادی باشد که نشان دهنده‌ی در رفتگی استخوان دنبالچه خواهد بود.
راه‌های درمان در رفتگی دنبالچه چیست؟
برای درمان در رفتگی استخوان دنبالچه پزشک عواملی مانند نوع آسیب ایجاد شده و عامل به وجود آورنده‌ی آن، سن بیمار و دیگر عوامل را می‌سنجد. در مراحل اولیه پزشک از روش‌های کم تهاجم و سنتی استفاده خواهد کرد که این روش‌ها به طور معمول جا انداختن استخوان به صورت دستی هستند. اگر این روش‌ها کارساز نبوده و سبب بهبود وضعیت بیمار نشوند، ممکن است پزشک روش انجام عمل جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌کند.
برای آن جراحی در اغلب موارد نیاز است که بیمار را بیهوش کنند. در موارد دیگر می توان با بی حسی های موضعی قوی نیز این عمل را انجام داد.
برای انجام عمل جراحی پزشک بیمار را بیهوش کرده و یا به صورت موضعی بی حس می‌کند و پس از آن عمل جراحی را آغاز می‌کند. هدف از عمل جراحی قرار دادن استخوان دنبالچه در جای اصلی آن و بهبود وضعیت آن است. گاهی نیز با توجه به شرایط آسیب و بیمار ممکن است پزشک روش کوکسیژکتومی را انجام دهد که در آن تما استخوان و یا بخشی از آن برداشته می‌شود.
بعد از پایان یافتن عمل جراحی استخوان دنبالچه درد بیمار به صورت فوری قطع نمی‌شود و ممکن است درد تا مدتی ادامه داشته و فرد گاهی این احساس را داشته باشد که برای بهبود این وضعیت پزشک دارو‌های مسکن را برای بیمار تجویز خواهد کرد، البته روش‌های دیگری از قبیل آب درمانی و ماساژ درمانی نیز بهبود و تسکین درد بیمار کمک کننده و مفید خواهند بود.