امروزه یکی از شایع‌ترین مشکلات برای افراد شاغل و خانه‌دار، تنگی کانال مچ دست می‌باشد. آیا شما جزو گروه‌های خطر برای این عارضه هستید؟ عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت این بیماری چیست؟ درمان تنگی کانال مچ دست به چه صورت انجام می‌شود؟ با ما در این مقاله همراه باشید تا پاسخ این سؤالات را بیابید.
تنگی کانال مچ دست چیست؟
کانال مچ دست یا همان تونل کارپال (Carpal tunnel) درواقع یک گذرگاه باریک‌بین استخوان‌ها، رباط‌ها و سایر بافت‌های مچ دست می‌باشد. در این کانال، محلی برای عبور عصبی به نام مدین قرار دارد؛ در واقع کانال مچ دست به‌نوعی از این عصب محافظت می‌کند. اگر هر یک از تاندون‌ها یا رباط‌های عضلات دست ملتهب شده و باعث فشرده شدن این کانال شوند، به عصب میانی (عصب مدین) آسیب وارد خواهد شد. درنتیجه، فرد دچار اختلالات عصبی در دست می‌شود که علائم آن به‌صورت سندروم تونل کارپال (CTS) خود را نشان می‌دهند.
چه عواملی باعث بروز تنگی کانال مچ دست می‌شوند؟
همان‌طور که اشاره شد، دلیل اصلی تنگی کانال مچ دست یا CTS عبارت است از التهاب یا تورم تاندون‌های عضلات دست. در ادامه، سایر عوامل اصلی ایجاد این عارضه توضیح داده‌شده‌اند.
- استفاده مکرر از دست و ابزارهای دستی: انجام فعالیت مستمر با دست، می‌تواند منجر به آسیب به عصب مدین و تنگی کانال مچ دست شود.
- استرس و فشار روانی
- بارداری: بارداری ممکن است با ایجاد ادم و احتباس مایعات، باعث بروز تنگی کانال مچ دست شوند.
- کم‌کاری تیروئید
- ضربه یا آسیب به مچ دست
- غده هیپوفیز بیش‌فعال
- کیست یا تومور: بروز کیست یا تومور در کانال مچ دست می‌تواند باعث خطر ایجاد تنگی کانال شود، زیرا به عصب میانی آسیب می‌زند.
تنگی کانال مچ دست با چه علائمی خود را نشان می‌دهد؟
فشار و آسیب به عصب مدین، خود را به‌صورت علائم مختلفی نشان می‌دهد که برخی از آن‌ها در ادامه آورده شده‌اند. در صورت مشاهده این علائم، شما به‌احتمال‌زیاد دچار این عارضه شده‌اید و باید به‌سرعت به روش‌های درمانی آن روی‌آورید.
- بی‌حسی، سوزش یا احساس مورمور شدن در کف دست و انگشتان، خصوصاً انگشتان شست، اشاره و میانی
- احساس ضعف در قسمت مچ دستان
- ناتوانی در کارهای دستی؛ اگر شما در انجام فعالیت‌هایی مانند برداشتن اشیاء یا مشت کردن دست مشکل‌دارید، ممکن است به این بیماری دچار باشید.
- عدم احساس‌گرمی و سردی
- درد در طول ساعد، شانه یا گردن؛ در برخی موارد ممکن است این دردها از قسمت مچ دست نشأت گرفته باشند.
مهم‌ترین دلایل بروز درد مچ دست
چه کسانی بیشتر در معرض این مشکل می‌باشند؟
معمولاً در جامعه امروزی، بسیاری از افراد ممکن است درخطر این عارضه قرار گیرند؛ ازجمله این گروه‌ها می‌توان به افراد خانه‌دار، کارمندها یا افرادی که به‌صورت مستمر با رایانه کار می‌کنند اشاره کرد. همچنین باید در نظر گرفت که شیوع این مشکل با افزایش سن زیاد می‌شود و معمولاً در سنین ۴۵ تا ۶۵ خود را بروز می‌دهد. و با توجه به آمار، می‌توان گفت در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد.
به‌عنوان یک فرد در معرض این خطر، چگونه از آن پیشگیری کنم؟
همانند اکثر دیگر مشکلات سلامت، نمی‌توان یک نسخه برای تمام افراد پیچید و همچنین روش پیگیری قطعی قابل‌ارائه نیست. ولی اگر شما در افراد گروه‌های خطر این بیماری هستید، به شما توصیه می‌کنیم به موارد زیر عمل کنید تا ریسک احتمال به این عارضه را به حداقل برسانید. با انجام این پیشگیری‌ها، می‌توان از خطر جلوگیری کرد تا نیازی به درمان کانال مچ دست نباشد.
- وقتی فعالیت دستی مستمر و تکراری انجام می‌دهید، حتماً هرچند دقیقه یک‌بار استراحت کنید.
- سعی کنید مچ دستانتان در حالت کمترین کشش و خم‌شدگی باشد.
- میز و صندلی خود را ازلحاظ ارتفاع و تناسب بررسی و اصلاح کنید.
- قطعاً رعایت نکات سلامت عمومی نیز باعث کاهش ریسک ابتلا به این بیماری خواهند شد. پس سعی کنید ورزش و فعالیت بدنی را در اولویت کار خود قرار دهید.
درمان تنگی کانال مچ دست به چه روش‌هایی ممکن است؟
یکی از روش‌های ارائه‌شده برای درمان تنگی کانال مچ دست، عمل جراحی هست. این عمل با بی‌حسی موضعی و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. درواقع، عمل جراحی از طریق آزادسازی کانال مچ دست با قطع بافت‌های اطراف، باعث کاهش آسیب و درد بیمار خواهد شد.
خطرات و عوارض احتمالی عمل جراحی
همان‌طور که می‌دانید، عمل جراحی برای درمان تنگی کانال مچ دست ممکن است منجر به معایب و عوارض جانبی مختلفی شود؛ به همین علت، معمولاً از آن پرهیز می‌شود. در ادامه به برخی از این معایب اشاره می‌کنیم.
یکی از این معایب، دوره نقاهت بعد از جراحی است که این روش را برای بسیاری از افراد ناممکن می‌سازد. اگر شغل شما فعالیت‌های بدنی سنگینی به همراه دارد، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که تا یک ماه استراحت کرده و مرخصی بگیرید. همچنین بعد از جراحی، بهتر است از جلسات فیزیوتراپی استفاده کنید تا قدرت مچ دست خود را بهبود بخشید.
چگونه بدون جراحی، درمان تنگی کانال مچ دست انجام دهم؟
به علت مواردی که در بالا اشاره شد، در اکثر موارد، درمان تنگی کانال مچ دست با روش‌های غیر جراحی انجام می‌شود. ازجمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- استفاده از مچ‌بند طبی به مدت حداقل دو هفته، با توجه به تجویز پزشک
- مصرف داروهای مسکن ازجمله آسپرین یا ایبوپروفن
- ورزش؛ بعد از کاهش علائم تنگی کانال مچ دست، ورزش‌های کششی و تقویتی به شما کمک فراوانی خواهد کرد.
چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه کنم؟
ما در این مقاله، علت، علائم و روش‌های درمان تنگی کانال مچ دست را به‌صورت خلاصه ارائه کردیم که سبب آشنایی کلی شما با این موضوع شد. اگر علائم گفته‌شده برای این بیماری را به‌صورت مستمر مشاهده کردید، حتماً نیاز دارید که به پزشک مراجعه فرمایید.
دقت کنید این عارضه ازجمله بیماری‌های پیش‌رونده محسوب می‌شود. (در صورت عدم درمان، با گذر زمان شدیدتر خواهد شد.) درنتیجه، حتماً با پزشک مختصص در ارتباط باشید تا به‌طور قطعی از آسیب بلندمدت یا دائمی به بافت‌های دست جلوگیری کنید و علائم را به‌طور کامل از بین ببرید. شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر، از طریق سایت دکتر راعی با ما در تماس باشید.
سؤالات متداول
- چگونه بدانیم درخطر بیماری تنگی کانال مچ دست قرار داریم؟
معمولاً افراد خانه‌دار، افرادی که با رایانه به‌صورت مستمر کار می‌کنند یا کارهای دستی زیادی انجام می‌دهند، ریسک ابتلا به این بیماری رادارند.
- پیشگیری از این بیماری، بدون نیاز به درمان تنگی کانال مچ دست به چه روشی ممکن است؟
با استراحت‌های مقطعی بین ساعات کار، می‌توانید تا حد قابل قبولی از این بیماری پیشگیری کنید.
- علائم تنگی کانال مچ دست کدم‌اند؟
بی‌حسی، سوزش یا مورمور شدن در کف دست یا انگشتان می‌توانند از علائم این بیماری باشند.
- چرا درد این بیماری در زمان خواب تشدید می‌گردند؟
معمولاً در زمان خواب مچ دست به مدت طولانی در حالت خم قرار می‌گیرد که باعث تشدید علائم و درد آن در مبتلایان به این بیماری می‌گردد.