نقرس یک بیماری التهابی مزمن است که با درد و التهاب مفاصل همراه است، عموماً مفاصل پا به خصوص مفصل انگشتان پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نقرس ناشی از تجمع بیش از حد اسید اوریک در بدن است که معمولاً به صورت بلورهای سخت آبکی در مفاصل تشکیل می‌شود.
نقرس چیست؟
وقتی سطح اسید اوریک در خون بالا می‌رود، بلورهای اسید اوریک می‌توانند در مفاصل تشکیل شده و به بافت‌های اطراف آنها آسیب برسانند. این باعث التهاب، درد و تورم در مفاصل می‌شود که به عنوان نقرس شناخته می‌شود. مهمترین علت افزایش سطح اسید اوریک در خون، تولید بیش از حد اسید اوریک توسط بدن یا کاهش تخلیه آن از بدن است.
نقرس ممکن است به عوامل مختلفی نظیر ژنتیک، عوامل محیطی، چاقی، مصرف بیش از حد الکل، مصرف غذاهای پر پروتئین یا مواد غذایی حاوی پورین (که منجر به تولید اسید اوریک می‌شوند) و برخی داروها مرتبط بوده باشد.
تشخیص نقرس ممکن است شامل بررسی تاریخچه بالینی، آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح اسید اوریک، انجام رادیوگرافی و سونوگرافی مفاصل باشد. درمان نقرس زانو و انگشت‌ها معمولاً شامل داروها برای کاهش التهاب و درد، کنترل سطح اسید اوریک و تغییر در نمط زندگی می‌شود. همچنین، رعایت یک رژیم غذایی سالم و جلوگیری از عوامل تحریک کننده می‌تواند به بهبود و کنترل نقرس کمک کند.
علت مبتلا شدن به نقرس
نقرس یک بیماری التهابی مفصلی است که به ویژه مفاصل انگشتان پا و دست، زانو، مچ پا و مچ دست را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علت اصلی نقرس تجمع اضافی اسید اوریک در خون و تشکیل بلورهای اسید اوریک در مفاصل است. اسید اوریک یک محصول طبیعی است که هنگام تجزیه پروتئین‌های موجود در غذا و سلول‌های بدن تولید می‌شود. بدن عادت دارد تا اسید اوریک را از طریق کلیه‌ها حذف کند، اما در بعضی افراد عملکرد ناکافی کلیه‌ها یا تولید بیش از حد اسید اوریک باعث ایجاد اختلال می‌شود.
عوامل زیر می‌توانند عامل افزایش سطح اسید اوریک در خون و بروز نقرس باشند:
عوامل ژنتیک:
برخی افراد به دلیل وراثت عرضه‌ای بیشتر دارند که منجر به افزایش سطح اسید اوریک در خون و بروز نقرس می‌شود.
رژیم غذایی نامناسب:
مصرف بیش از حد غذاهای پر پروتئین (مانند گوشت قرمز، ماهی، خرما) و مواد غذایی حاوی پورین (همچون سرخ کردن داشته‌ها و ماهی تن، ماهی ماکرل، میگو و ماهی قزل‌آلا) می‌تواند باعث افزایش سطح اسید اوریک در خون شود.
چاقی:
افراد چاق در معرض بیشتری به نقرس هستند، چرا که چاقی می‌تواند منجر به افزایش تولید اسید اوریک و کاهش تخلیه آن از بدن شود.
مصرف الکل:
مصرف بیش از حد الکل نیز می‌تواند سبب افزایش سطح اسید اوریک در خون شود و خطر بروز نقرس را افزایش دهد.
برخی داروها:
برخی داروها مانند دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور)، آسپیرین، نیاسین (ویتامین B3) و برخی داروهای ضد تشنج می‌توانند باعث افزایش سطح اسید اوریک در خون شوند.
بیماری های مرتبط:
برخی بیماری ها مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری های کلیه و متابولیک می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند.
جنسیت و سن:
نقرس در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد و بیشتر در سنین بالاتر شیوع دارد.
مهم است بدانید که علت اصلی نقرس در هر فرد ممکن است متفاوت باشد و بررسی دقیق توسط پزشک می‌تواند به تشخیص صحیح و مدیریت مناسب بیماری کمک کند.
عوارض بیماری نقرس
بیماری نقرس، در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، می‌تواند به عوارض جدی و مشکلات طولانی‌مدت منجر شود. برخی از عوارض مهم نقرس عبارتند از:
التهاب مفاصل:
نقرس باعث التهاب و درد شدید در مفاصل می‌شود. این التهاب می‌تواند تحریک‌کننده‌ی قوی برای بافت‌های مفصلی باشد و باعث خراشیدگی و آسیب دائمی به مفاصل شود.
تشکیل توده‌های روماتیسمی گوت:
درصورت عدم کنترل بیماری، بلورهای اسید اوریک می‌توانند در توده‌های نرم بافتی (توفوس) تشکیل شوند. این توده‌ها معمولاً در ناحیه اطراف مفاصل یا در داخل کوتاه‌ها قرار می‌گیرند و باعث تورم، درد و نارسایی کلیه می‌شوند.
سندرم متابولیک:
نقرس اغلب با عوارض سندرم متابولیک همراه است. این شامل عوارض مانند چاقی، دیابت، فشار خون بالا و دفع انسولین نامنظم است.
تشکیل کم‌خونی:
در برخی از موارد، بلورهای اسید اوریک می‌توانند در صورت تجمع در خون، باعث اختلال در تولید سلول‌های خونی شوند و منجر به کم‌خونی شوند.
آسیب کلیه:
نقرس در صورت عدم کنترل، می‌تواند به آسیب کلیه و نارسایی کلیه منجر شود. افزایش سطح اسید اوریک در خون می‌تواند باعث تشکیل سنگ کلیه و خطر ایجاد مشکلات کلیوی گردد.
مشکلات روانی و اجتماعی:
درد و عوارض نقرس می‌توانند به مشکلات روانی و اجتماعی منجر شوند. این بیماری ممکن است تحت تأثیر روزمرگی، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی قرار گیرد.
با تشخیص به موقع و درمان مناسب، می‌توان از بروز عوارض جدی نقرس جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. در صورت تجربه هرگونه علامت یا عارضه، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از بیماری نقرس
بیماری نقرس یک حالت التهاب مفاصل است که بیشتر به دلیل افزایش سطح اسید اوریک در خون ایجاد می‌شود. برای پیشگیری از بیماری نقرس، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
رژیم غذایی مناسب:
مصرف مواد غذایی با سطح پایین پورین (مانند گوشت قرمز، دریاچه، سرخ کرده و ماهی) را کاهش دهید، زیرا پورین به اسید اوریک تبدیل می‌شود. به جای آن، می‌توانید میوه‌ها، سبزیجات، محصولات لبنی کم چرب و آب بیشتری مصرف کنید.
کاهش مصرف الکل:
مصرف بیش از حد الکل می‌تواند سطح اسید اوریک را افزایش دهد و بیماری نقرس را تشدید کند. بنابراین، مصرف مشروبات الکلی را محدود کنید یا بهتر است کاملاً از آن خودداری کنید.
وزن مناسب:
چاقی می‌تواند خطر بروز بیماری نقرس را افزایش دهد. با حفظ وزن سالم و کاهش وزن در صورت لزوم، می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
مصرف آب مناسب:
مصرف آب به مقدار کافی (حدود ۸ لیوان در روز) می‌تواند کمک کند تا اسید اوریک در کلیه‌ها حل شود و به طور طبیعی از بدن دفع شود.
مدیریت استرس:
استرس می‌تواند عواملی را فعال کند که باعث افزایش سطح اسید اوریک در بدن می‌شوند. بنابراین، به دنبال راه‌هایی برای کاهش و مدیریت استرس خود باشید، مانند ورزش برای درمان نقرس زانو و ایجاد آرامش، روش‌های آرامش بخش مانند مدیتیشن و یک زندگی سالم و متعادل.
لازم به ذکر است که اگر شما علائم بیماری نقرس را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده و مشاوره حرفه‌ای دریافت کنید.
درمان بیماری نقرس
بیماری نقرس یک بیماری التهابی مزمن است که به صورت عادتاً توسط افزایش سطح اسید اوریک در خون و تجمع بلورهای اورات در مفاصل و بافت‌های دیگر بدن شناخته می‌شود. نقرس عموماً شامل مدیریت حملات آکنه و کنترل سطح اسید اوریک در بدن می‌شود.
برای کنترل حملات نقرس، پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز کند. در صورتی که NSAIDs موثر نباشند یا بیماری شدیدتر باشد، پزشک ممکن است داروهای کورتیکواستروئیدها (مثل پردنیزولون) یا کولشیسین را تجویز کند.
برای کنترل سطح اسید اوریک، پزشک ممکن است داروهای آلوپورینول یا فبوکسوستات را تجویز کند. این داروها به کاهش سطح اسید اوریک در بدن کمک می‌کنند و تجمع بلورهای اورات را در مفاصل کاهش می‌دهند.
علاوه بر داروها، تغییرات در شیوه‌های زندگی نیز می‌تواند به بهبود علائم نقرس کمک کند. این شامل کاهش مصرف غذاهایی است که سبب افزایش سطح اسید اوریک می‌شوند (مانند ماهی، گوشت قرمز، آجیل و الکل)، مصرف آب بیشتر، کاهش وزن در صورت لزوم، و تمرین منظم می‌شود.
کلام نهایی
برای تشخیص نقرس، پزشک ممکن است به بررسی علائم بالینی، سابقه پزشکی، آزمون‌های خون (مانند سطح اورات) و تصویربرداری (مانند رادیوگرافی یا سونوگرافی) نیاز داشته باشد. بهتر است با پزشک خود در مورد تشخیص و درمان دقیق نقرس صحبت کنید، زیرا او می‌تواند بر اساس شدت و نوع بیماری شما، درمان مناسب را تجویز کند.