همه انسان‌ها ارزش بدنشان را می‌دانند، و سعی می‌کنند که همیشه سالم و سلامت باشند؛ یکی از بخش‌هایی که خیلی برای دستگاه حرکتی بدن حائز اهمیت است، مفاصل این دستگاه است. که در صورت هر گونه اختلال در آن به شدت در سبک زندگی انسان اثر می‌گذارد و باعث خیل عظیمی از مشکلات دیگر در دستگاه‌های دیگر بدن می‌شود. پس آشنایی با نواقص و علت‌های بیماری مفاصل از جمله علت بیماری روماتیسم مفصلی می‌تواند در بهبود کیفیت سلامتی مفید باشد.
روماتیسم مفصلی چیست؟
بیماری روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید بیماری خودایمنی است که بیشتر در جنس مونث دیده می‌شود و به دلیل اختلال در دستگاه ایمنی بدن بروز می‌کند و باعث التهاب مفاصل، تورم و درد آنها می‌شود.این مشکل اگر درمان نشود، در مراحل آخر پیشرفت باعث معلولیت می‌شود. التهاب مفاصل باعث داغ و متورم شدن و دردناک شدن مفاصل می‌شود.
آماری که در آمریکا ثبت شده است ۴۰۰ هزار نفر از افراد بالای ۱۶ سال دارای این بیماری در این کشور هستند و در دراز مدت باعث تخریب مفاصل می‌شود.
انواع آرتریت
بر طبق نتایج آرتریت به دو نوع تقسیم می‌شود:
- استئوآرتریت (آرتروز)
- آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی
علت بیماری روماتیسم مفصلی چه مواردی است ؟
علت بیماری روماتیسم مفصلی ضعف سیستم ایمنی و نقص در آن است. که باعث می‌شود به بافت‌های سالم بدن از جمله مفاصل حمله کند و باعث التهاب آنها شود. التهاب مفاصل باعث می‌شود که تاندون‌ها و رباط‌ها ضعیف و کشیده شوند و حالت طبیعی خود را از دست بدهند.
دلایل ابتلا به روماتیسم مفصلی
دلایل ابتلا به روماتیسم مفصلی می‌تواند ژنتیکی باشد و به سابقه خانوادگی شخص بستگی دارد. می‌تواند به جنسیت افراد بستگی داشته باشد، و در جنس مونث سه برابر مردان بروز پیدا می‌کند.از دیگر عوامل مستعدکننده بیماری آرتریت می‌توان به سن افراد، کم تحرکی، زندگی بدون ورزش اشاره کرد. مصرف دخانیات از جمله سیگار هم می‌تواند در بروز آن دخیل باشد و عوامل محیطی مختلف که تا حدودی در بروز آن دخیل هستند.
علائم روماتیسم مفصلی
علائم شایع روماتیسم مفصلی را می‌توان به خشکی مفاصل (خصوصاً هنگام صبح اشاره کرد). تورم مفاصل و درد آنها، احساس ضعف و خستگی زیاد و بی‌حوصلگی، احساس تب و درد بدن، احساس گزگزدست و پا، مشکل در خواب به دلیل درد زیاد. الگوی متقارنی در درد مفاصل وجود دارد و هنگامی که مچ دست راست درد می‌کند، همزمان در دست چپ هم مچ دست درد می‌کند. خشکی چشم هم می‌تواند از علائم آن باشد. درد قفسه سینه هم از دیگر علائم آن است. اگر روماتیسم باعث التهاب دست انسان شود، علائمی از قبیل : تورم، احساس درد و خشکی دست نمایان می‌شود.
روش‌های تشخیص روماتیسم مفصلی
علایم اولیه آن، یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های تشخیص بیماری است. در ابتدا که علائم اولیه آن را احساس می‌کنیم از جمله اگر در هنگام صبح، شما در مفاصل‌تان احساس خشکی و درد موضعی داشتید، احتمالاً به یک بیماری مبتلا شده‌اید. در مرحله اول احتمال بیماری‌های همچون روماتیسم مفصلی، روماتیسم استخوان و حتی سرطان هم انتظار می‌رود.
روش‌های تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی از دیدگاه پزشک را می‌توان به معاینه بالینی توسط پزشک و شرح حال گرفتن در ابتدا اشاره کرد. در ادامه باید تست‌های خاصی در آزمایشگاه گرفته شود. بررسی میزان بالا بودن ESR ،CRP، بررسی مایع مفصلی برای اطمینان از سلامتی کامل مفصل انسان و همچنین گرفتن عکس رادیولوژی می‌تواند کمک کننده، برای تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی باشد.
درمان روماتیسم مفصلی
برای درمان قطعی بیماری روماتیسم مفصلی، پزشک ابتدا بعد از اطمینان کامل از اینکه با بیماری روماتیسم مفصلی رو‌به‌رو است، با توجه به وضعیت بیماران، هریک از روش‌های درمانی را می‌تواند انتخاب کند.
یکی از روش‌ها، روش دارودرمانی است. که بیشتر دارو برای کاهش درد مفاصل تجویز می‌شود و جنبه مسکنی دارد. ولی همچنین ممکن است داروها به عنوان ضد التهاب و همچنین داروهای استروئیدی برای بیماران تجویز شود که خاصیت کنترل بیماری و درمان آنها را دارد. فیزیوتراپی با روش‌های خاص درمانی که دارد می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و حتی به درمان آن هم بپردازد. ورزش کردن و حتی شنا کردن هم می‌تواند خیلی کمک‌کننده باشد و به درمان بیماران روماتیسم مفصلی کمک شایانی کند.
رژیم غذایی بیماران روماتیسم مفصلی باید اصلاح شده باشد و در آن باید از مواد غذایی همچون ماهی و امگا ۳ بیشتر استفاده شود. علی‌رغم ترسی که همه ما از عمل جراحی داریم ولی عمل جراحی می‌تواند در روماتیسم مفصلی نقش تعیین کننده‌ای در درمان بیماران داشته باشد. خواب کافی هم می‌تواند یکی از درمان‌های تعیین کننده باشد چون باعث ریکاوری و بهبود بدن می‌شود و به تقویت مفاصل کمک می‌کند.
درمان‌های جراحی روماتیسم مفصلی
همه ما می‌دانیم که دارو برای همیشه به عنوان یک روش درمانی خوب عمل نمی‌کند و بعضی اوقات به عمل جراحی برای درمان بیماری‌ها نیاز پیدا می‌کنیم.
عمل جراحی یکی از روش‌های درمانی است که ریسک‌پذیر است و خطرات زیادی دارد پس باید حتماً به یک پزشک متخصص و مجرب در این حوزه که عنوان جراح ارتوپد است، مراجعه کرد.
روش‌هایی جلوگیری از تخریب استخوان
یکی از عوارض جانبی روماتیسم را می‌توان به پوکی و تخریب استخوان اشاره کرد. به همین دلیل باید خطرات و ریسک‌های درمان و کنترل این بیماری را ارزیابی کنیم تا از پوکی استخوان جلوگیری کنیم. یکی از دلایل تخریب استخوان می‌توان به استفاده از استروئیدها برای کنترل بیماری اشاره کرد که باعث تخریب استخوان‌ها در این بیماری می‌شود.برای مصرف باید به دوز آن، توجه داشته باشیم. روش‌های جلوگیری از پوکی استخوان، در بیماری روماتیسم مفصلی می‌توان موارد زیر اشاره کرد:
استفاده کمتر از دوزهای مصرفی گلوکوکورتیکوئیدها است که یکی از عوامل تخریب استخوان است که باید حتماً در مصرف آنها دقت شود. یکی دیگر از روش‌های جلوگیری می‌توان به استفاده مناسب و به اندازه کافی از کلسیم و ویتامینD در غذاها و همچنین به صورت مکمل غذایی استفاده شود. در آخر استفاده مناسب از داروهای بیماری روماتیسم مفصلی برای کنترل بیماری می‌توان نام برد. که این بیماری را می‌توان در حد اولیه آن نگه داشت که باعث تخریب بیش از حد مفصل و در ادامه استخوان نگردد.
درجه روماتیسم مفصلی
علائم بیماری روماتیسم مفصلی با علائم مختلفی در هر فرد بروز پیدا می‌کند و به هر فرد و شرایط جسمانی آن فرد بستگی دارد. علائم بیماری در سه سطح بروز پیدا می‌کند و به صورت خفیف، متوسط و شدید بروز پیدا می‌کند. همچنین چگونگی پیشرفت این بیماری به شرایطی مثل سابقه خانوادگی، سن افراد و همچنین زمان تشخیص بیماری و درمان آن مربوط می‌شود.
مرحله ۱:
در مفصلی که در آن التهاب مفاصل وجود دارد، احساس درد، سفتی و تورم مفاصل دیده می‌شود و التهاب هنوز در سینوویوم مفاصل وجود دارد.
مرحله ۲:
ممکن است التهاب سینوویوم باعث ملتهب شدن غضروف مفصلی شود و باعث مشکلاتی از قبیل کم شدن دامنه حرکت مفاصل و درد شدید شود.
مرحله ۳:
آسیب و التهاب به استخوان منتقل می‌شود و باعث تخریب استخوانی می‌شود و درد و تورم زیادی در مفاصل انسان، احساس می‌شود.
در مرحله۴:
روماتیسم مفصلی، در مرحله آخر خود است و مفاصل دیگر کار نمی‌کنند و استخوان‌ها به هم متصل می‌شوند و مفاصل از بین می‌روند و قدرت عضلانی کاهش می‌یابد.
جمع بندی
علت بیماری روماتیسم مفصلی به دلیل نقص در سیستم ایمنی به وجود می‌آید و بیشتر دلایل ژنتیکی آن مطرح است. با بعضی اعمال واقعاً ساده و بهینه می‌توان از بروز آن جلوگیری و حتی آن را عقب انداخت. بسیاری از بیماری‌ها هستند که موقعی بروز پیدا می‌کنند که انسان در شرایط جسمانی ایده‌آل نباشد و در این صورت است که علت بیماری روماتیسم مفصلی فقط به دلیل ژنتیک نیست و دلایل دیگری هم دارد.
در غیر این صورت، اگر نکات سلامتی را رعایت کنیم،امکان بروز تا آخر عمر را ندارد. در صورت بروز این بیماری حتما جهت کنترل بیماری، به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.