بیماری ام اس چیست؟

بیماری ام اس چیست؟

در مقاله‌ی پیش‌رو قصد داریم راجع به بیماری ام اس، به وجود آمدن و پراکندگی آن و همچنین علائم و درمان‌های مؤثر صحبت کنیم. پیش از مطالعه‌ بهتر است بدانید که نام MS  می‌تواند ترس و دلهره‌ی زیادی را در دل شما بکارد. فرقی نمی‌کند خودتان یا کسی از اطرافیانتان در حال بروز علائم باشد درهرصورت خونسردی خود را حفظ کنید و درمان را در اولین فرصت شروع کنید.

در سال‌های اخیر با افزایش میزان استرس، تغذیه‌ی نادرست، امواج بسیار زیاد و همچنین زندگی بدون فعالیت و ناسالم زمینه‌ی بسیاری از بیماری‌ها برای بشر فراهم‌شده است. ازجمله‌ی این خطرات، بیماری‌ ام اس است که در آن سیستم عصبی فرد دچار مشکل می‌شود.

تعریفی از بیماری ام اس

بیماری MS  یا همان مولتیپل اسکلروزیس نوعی نقص ایمنی است که در آن سلول‌های ایمنی بدن فرد، به پروتئین‌های پوشاننده‌ی طناب عصبی، غلاف میلین، که به انتقال سریع‌تر و راحت‌تر پیام‌های عصبی کمک می‌کند، حمله می‌کنند. طی این روند و حذف غلاف‌های پوشاننده روند انتقال پیام عصبی کند و یا مختل می‌شود و ظهور علائم عصبی بسیاری را در این افراد خواهیم دید. با تأثیر بیماری ام اس به مغز و نخاع مشکلات عدیده‌ای به وجود می‌آیند مانند اشکال در بینایی، حرکات دست‌وپا، کنترل احساسات و تعادل. این نقص ایمنی می‌تواند به‌صورت خفیف یا کاملاً شدید و آسیب‌رسان باشد. در بعضی افراد علائم و نشانه‌های آزاردهنده‌ی بیماری طی مدتی می‌تواند کاهش یابد یا برعکس می‌تواند به نحوی غیرقابل‌پیش‌بینی پیشرفت کند و افزایش یابد.

یکی از موارد گفته‌شده در مورد بیماری ‌ام اس کاهش طول عمر افراد است. عموما در سن ۲۰ تا ۳۰ سالگی قابل تشخیص می‌باشد اما حتی تا سن ۴۰ سالگی هم امکان بروز آن وجود دارد. در کل مس‌تواند در هرسنی خود را نشان دهد اما باتوجه به گزارش میانگین جهانی، بیماری ام اس حدود ۲ تا ۳ برابر در خانم‌ها بیش‌تر از آقایان است. MS  جزو رایج‌ترین دلایل معلولیت در سنین جوانی شناخته شده است.

مهم‌ترین دلایل مور مور شدن دست‌

علائم ظهور بیماری ام اس چیست؟

علائم و نشانه‌های بیماری ام اس در افراد مختلف، متفاوت است. دلیل این تفاوت در درجه‌ی بیماری پر افراد، قدرت سیستم ایمنی و حضور بسماری‌های زمینه‌ای می‌باشد. از بیش‌ترین و رایج‌ترین علائم اولیه‌ی بیماری ام اس، می‌توان به خستگی، اختلالات گفتاری و ایرادات بینایی مانند تاری ناگهانی و یا تدریجی دید فرد اشاره‌کرد.

علائم دیگر این بیماری که در طیف‌های مختلفی از درجه‌ی MS  دیده‌می‌شود، به شرح زیر است:

• مشکلات راه رفتن
• سختی در کنترل مثانه
• بی‌حسی و یا سوزن سوزن شدن در بخش‌های مختلف بدن
• گرگرفتگی و اسپاسم عضلانی
• اختلالات تعادل و هماهنگی
• مشکلات ادراکی، یادگیری و تصمیم‌گیری

باتوجه به رده‌ی بیماری و میزان وخامت آن، ممکن است علائم با گذر زمان تشدید شوند، این حقیقت نشان دهنده‌ی اهمیت پیگیری زودهنگام بیماری ام اس است. اما با این حال امکان دارد که حضور چنین علائمی در بدن، به علل متفاوتی باشد، پس اگر علائم فوق را احساس کردید ابتدا به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص بیماری و دلیل اختلالات گفته شده، بهتر است به نورولوژیست مراجعه نمایید تا با روش‌هایی مانند MRI  و همچنین آگاهی کامل از الگوی دقیق نشانه‌ها و تغییرات آن‌ها، بتواند به شما کمک کند.

انواع حالات بیماری ام اس

در کل این بیماری از طریق یکی از ۲ راه زیر می‌تواند تاثیرات خود را روی بدن اعمال کند:

1. حالت عود کننده (حملات و تشدید شدن)
2. پیشرفت تدریجی

در حالت اول که به آن Relapsing remitting MS  نیز می‌گوند، از بین ۱۰ نفر مبتلا به بیماری ام اس حدود ۸ الی ۹ نفر را شامل می‌شود. همان‌گونه که از نام این حالت پیداست، دارای دوره‌های عود کننده‌ای از علائم و پس از آن یک دوره استراحت است. در دوره‌ی عود، علائم گفته‌شده به راحتی خود را نشان می‌دهند و با گذر زمان به سرعت به سمت وخامت می‌روند. این حملات به صورت ناگهانی و بدون هیچ اطلاع قبلی اتفاق می‌افتند اما بیش‌تر در وضعیت‌های استرس‌زا و تنش در بیماری و عفونت، ظاهر می‌شوند.

پس از این دوره‌ی عود ممکن است علائم به صورت خودبه‌خود کاهش پیدا کنند که در این مورد می‌گوییم فرد وارد فاز استراحت یا سرکوب شده‌است. این دوره می‌تواند یک یا چند سال طول بکشد اما بازهم امکان یک دوره‌ی کوتاه عود در تنش‌های موجود فرد مبتلا وجود دارد. در برخی از موارد (نه همه!) پس از گذر از حالت سکون، فرد وارد وضعیت پیشرفته‌ی ثانویه بیماری ام اس می‌شود.

حالت دوم یا همان نوع پیشرونده‌ی اولیه، از میان ۱۰ فرد مبتلا حدود ۱ الی ۲ نفر را شامل می‌شود. در این مورد برخلاف حالت عود کننده، یک سونامی ناگهانی از علائم را نداریم، در عوض علائم به صورت تدریجی پیشرفت می‌کنند و آرام آرام به سمت وخامت می‌روند. نکته‌ی دیگر در این مورد عدم حضور فاز سکون یا استراحت است، به این معنا که فرد در تمام مدت دارای علائم ریز و درشت خواهد بود و به آهستگی روند پیشرفت بیماری را تجربه خواهد‌کرد.

درمانی هم وجود دارد؟

لازم به ذکر است که نمی‌توان گفت بیماری ام اس لاعلاج است از طرفی نمی‌توان گفت درمان دقیق و مشخصی برای آن وجود دارد. مهم‌ترین راه حل برای این مورد، رعایت مواردی از جلمه: بهداشت کامل جهت جلوگیری از ورود میکروب‌های فرصت طلب، استراحت و دوری از عوامل استرس  و درنهایت رعایت کامل رژیم دارویی است.

اما چه رژیم دارویی برای بیماری ام اس می‌تواند کارآمد باشد؟ این مورد بسته به وخامت بیماری، طول مدت ابتلا و همچنین شرایط بدنی فرد مبتلا، میتواند کاملا متفاوت باشد پس بنابر تصمیم پزشک از داروهایی مانند مواد استروئیدی جهت افزایش سرعت بهبودی، استفاده از درمان‌های مشخص برای کاهش علائم عصبی فرد و روش disease modifying therapy  برای کاهش تعداد بازگشت حملات در فرم عود‌کننده، می‌توان بهره‌برداری کرد.

علاوه‌بر دارو‌های گفته‌شده در بالا، چند داروی معروف و رایج برای درمان بیماری ام اس به شرح زیر وجود دارند:

• اینترفرون بتا: باعث افزایش سیستم ایمنی و کاهش امکان عفونت در بدن فرد مبتلا می‌شود.
• گلاتیرامر استات (Glatiramer acetate ): یک نوع پروتئین مصنوعی شبیه به ساختار میلین است و باعث حفاظت عصبی و انتقال پیام‌ها می‌شود.
• ناتالیزوماب (Natalizumab): نوعی آنتی بادی که با تحریف سلول‌های ایمنی یعنی لنفوسیت‌ها، از ورود آن‌ها به بخش سیستم عصبی جلوگیری می‌کند.

سخن آخر

بیماری ام اس به خودی خود کشنده نیست، در حقیقت این عوامل همراه هستند که آن را به یک وضعیت خاطره‌انگیز تبدیل می‌کنند. مثلاً حضور بیماری‌های حاد و مزمن زمینه‌ای، وجود عفونت قفسه‌ی سینه و مثانه یا حتی مشکلات بلع می‌توانند شرایط را برای یک فرد مبتلابه ام اس بسیار سخت کنند. بااینکه طول عمر این افراد چیزی حدود ۵ تا ۱۰ سال از میانگین جهانی کمتر است، هیچ موردی را نمی‌توان قضاوت کرد در حقیقت باوجود شرایط سلامت متفاوت، افراد می‌توانند در مقابل این بیماری مقاومت کنند و درراه ساخت یک زندگی پر از امید تلاش کنند.