روش‌های بازسازی PCL و ACL
ACL رباط صلیبی قدامی و PCL رباط صلیبی خلفی است که در این مقاله به روش‌های بازسازی و ترمیم آن می‌پردازیم.
در فرآیند درمان و بازسازی ACL چه اتفاقی می‌افتد:
- بازگرداندن ثبات تقریبی به وضعیت زانوها
- بازگرداندن زانوی بیمار به شرایط قبل از آسیب‌دیدگی
- بازگشت شرایط کارکرد زانو به حالت طبیعی
- جلوگیری از بروز آسیب بیشتر در ساختار داخلی زانوی پا
- کاهش درد و التهاب
- جلوگیری از بروز استئوآرتریت
این عارضه را می‌توان با فیزیوتراپی و روش‌های دیگر درمان کرد و در همه موارد پارگی رباط صلیبی قدامی نیاز به عمل جراحی نخواهد داشت.
بازسازی رباط ACL با عمل جراحی
گاهی پارگی و آسیب‌دیدگی‌ای در این ناحیه به‌وجود می‌آید که نمی‌توان آن را با بخیه و دوختن درمان کرد. برای این منظور باید رباط را بازسازی مجدد کرد. در روش بازسازی ACL، پزشک مبادرت به تعویض بافت جایگزین پیوندی به جای رباط پاره‌شده می‌کند. در واقع، این بافت پیوندی بستری است که رباط جدید روی آن رشد خواهد کرد.
از چندین مکان می‌شود به‌عنوان منبع پیوند استفاده کرد. در بیشتر مواقع از تاندون‌های پاتلا استفاده می‌شود. تاندون‌های همسترینگ پشت ران هم منبعی برای دریافت بافت پیوندی هستند. در بعضی از مواقع از تاندون عضله چهار سر ران برای این منظور استفاده می‌شود. اینکه کدام منبع برای پیوند بهتر است نظر جراح، متخصص و شرایط فردی بیمار است. ازآنجاکه رشد این عضو پیوندی زمان نیاز دارد زمان بازگشت ورزشکار به شرایط ایده‌آل ممکن است تا شش ماه به طول بینجامد.
روش انجام جراحی بازسازی ACL به این گونه است که جراح بازسازی رباط صلیبی قدامی را با استفاده از آرتروسکوپ و نیز با انجام برش‌های کوچک انجام می‌دهد. این روش جراحی راحت بوده و حالت تهاجمی ندارد. در این عمل درد کمتری احساس می‌شود و زمان بهبودی و دوران بستری کاهش خواهد یافت. انجام عمل ACL بلافاصله بعد از ایجاد آسیب انجام نمی‌شود، اما در‌صورتی‌که آسیب‌دیدگی همراه با رباط‌ها باشد، صبر می‌کنیم تا التهابات کمتر شود و شرایط عمل جراحی مهیا گردد. اگر این عمل زودتر انجام شود ممکن است خطر فیبروز مفصلی به‌وجود آید که باعث می‌شود زانو حرکت خود را از دست بدهد.
دکتر فرشید راعی متخصص آرتروسکوپی در تهران عمل ACL را با آرتروسکوپ انجام می‌دهند.
درمان غیرجراحی
برای درمان آسیب PCL یا رباط صلیبی خلفی هدف اولیه این است که درد و تورم زانو کمتر شود. به دلیل خفیف‌بودن آسیب؛ استراحت و استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن به کاهش درد در این ناحیه کمک می‌کند. در اوایل درمان برای کمتر و محدود کردن درد می‌توان از بریس و عصای زیر بغل استفاده کرد. در این شرایط اجازه داده می‌شود که به مقدار کم فشار روی پاها قرار بگیرد.
در بیشتر مواقع پارگی PCL بسیار شدید نیست و می‌تواند یک برنامه توانبخشی پیشرونده به درمان این مشکل کمک کند.
برخی از ورزشکاران حرفه‌ای که دوست دارند به فعالیت‌های ورزشی خود بازگردند نیاز به یک بریس عملکردی زانو دارند. این بریس‌ها در واقع در مواقعی که PCL به‌درستی وظایف خود را انجام نمی‌دهند کمک به ثبات زانوها می‌کنند. اما در ورزش‌هایی که نیاز به چرخش و پرش سنگین است نمی‌تواند محافظت‌کنندگی کامل داشته باشد. در بیشتر موارد بریس‌ها پس از انجام عمل توسط پزشک به بیمار توصیه می‌شود.
در خیلی از موارد اغلب بیماران بعد از آسیب‌دیدگی رباط صلیبی خلفی (PCL) شروع به درمان فیزیوتراپی می‌کنند. تورم‌ها با استفاده از یخ، تحریک الکتریکی و استراحت برطرف می‌گردد. در زمان استراحت پاها باید به سمت بالا تکیه داده شود.
برای مداوا و بازگشت زانو به شرایط مطلوب، از تمرینات ورزشی استفاده می‌شود. حرکات ورزشی که برای درمان این عارضه توصیه می‌شود عبارت‌ا‌ند از دوچرخه ثابت، واردکردن فشار و کشش ملایم به زانو و حرکاتی ترکیبی که با دست درمانگر انجام می‌پذیرد. علاوه بر این موارد، برای تقویت عملکرد عضلات چهار سر ران هم تمرین‌هایی توصیه می‌شود که باید با نظر متخصص فیزیوتراپی انجام شود.
داروهای کنترل‌کننده
با داروهایی مانند استامینوفن می‌شود از شدت درد کاست. برای بزرگسالان روزی ۴ مرتبه قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی توصیه می‌شود، اما باید مراقب عوارض مصرف این قرص‌ها باشید. برای رفع التهابات داروهای غیراستروئیدی استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند علاوه بر تسکین درد، التهابات را کنترل کنند. انواع این داروها بسیار متنوع هستند و اکثراً با تجویز پزشک و نسخه به بیمار داده خواهد شد. اما داروهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن به‌راحتی از داروخانه‌ها قابل تهیه است. از مصرف دارو بدون توصیه پزشک خودداری کنید.
از دیگر درمان‌ها برای بازسازی و ترمیم رباط‌های آسیب‌دیده علاوه بر داروها و فیزیوتراپی، استفاده از بریس‌های زانو و توانبخشی است.
طول دوره درمان ACL و PCL
ابتدا باید بررسی شود که مقدار پارگی و آسیب در چه حدی است. اگر برای ترمیم رباط صلیبی قدامی (ACL) از عمل جراحی استفاده شود حدود ۶ ماه زمان لازم است که فرد به شرایط ایده‌آل و قبلی خود بازگردد. اما با توجه به شرایط ممکن است این زمان طولانی‌تر شده و تا ۹ ماه نیز این فرآیند به طول بینجامد.
اگر رباط صلیبی خلفی (PCL) به حدی آسیب دیده باشد که نیاز به جراحی پیدا کند بهبودی کامل آن چیزی حدود ۹ الی ۱۲ ماه زمان نیاز دارد. به این نکته توجه داشته باشید که زمان حرکات ورزشی و روند بهبودی توسط پزشک بعد از بررسی‌های دقیق مشخص می‌گردد. دقت کنید که تمامی حرکات و ورزش‌های شما برای بهبودی باید با پزشک متخصص هماهنگ شده باشد. اگر زمان تمرینات زودتر آغاز شود ممکن است به زانو آسیب وارد گردد.
قبل از عمل نیز آمادگی لازم با فیزیوتراپی به‌وجود می‌آید. پس با مشورت پزشک و مهیاسازی شرایط مطلوب، عمل موفقیت‌آمیز داشته باشید. با مراجعه به بهترین پزشک جراح ACL و PCL تندرستی و سلامت را دوباره تجربه کنید و به ورزش و فعالیت‌های قبلی خود بازگردید.