روشهای تشخیص سیاتیک کمر
در دنیای امروز به طور حتم از افرادی این جمله را شنیدهاید که من دچار درد و یا سیاتیک کمر هستم. این بیماری که مربوط به یکی از بزرگترین اعصاب بدن است، از نظر شیوع رتبهی بسیار بالایی دارد، چه افرادی که از این بیماری خود اطلاع دارند و چه بسا افرادی که هنوز علت کمر دردهای شدید خود را نشناختهاند. امروز با مطالعه این مقاله بیشتر و بهتر در مورد سیاتیک کمر بدانید.
سیاتیک کمر چیست؟
همانطور که میدانید بزرگترین و مهم ترین عصب موجود در بدن انسان عصب سیاتیک است. موقعیت قرارگیری این عصب در درون باسن است که از خط وسط پشت ران به سمت پایین آمده و به زانوها میرسد. در این قسمت، یعنی در پشت زانوها این عصب به دو شاخه تقسیم شده و مسیر آن در اندامها ادامه پیدا میکند.
منظور از درد سیاتیک و یا سیاتیک کمر، دردی است که مربوط به اختلال این عصب بوده و باعث بروز درد در سرتاسر این عصب میشود و درواقع فرد احساس درد در اندامهایی را دارد که به وسیله عصب سیاتیک، عصب دهی میشوند.
عوامل به وجود آورندهی سیاتیک کمر چیست؟
برای به وجود آمدن سیاتیک کمر عوامل و دلایل مختلفی میتواند وجود داشته باشد که به بررسی برخی از آن ها در ادامه خواهیم پرداخت.
اولین و مهم ترین و همچنین شایع ترین دلیلی که میتواند موجب سیاتیک کمر شده و برای شما مشکل ایجاد کند، بیرون زدگی دیسک کمر است. این حالت، شرایطی است که در آن مادهای ژله مانند که درحقیقت همان هسته دیسک کمر است از درون پوسته سفت و سخت خود بیرون زده و خارج میشود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که دیسک بنا به هر دلیلی زیر فشار قرار گرفته و پاره شود که به دنبال آن به عصب سیاتیک فشار وارد شده و درد ایجاد میشود.
دلیل دیگری که سبب درد سیاتیک کمر میشود، تنگ شدن کانال نخاعی است. درواقع در میان استخوانهای ستون فقرات شما کانالی باریک و بلند وجود دارد که اعصاب داخل آن قرار میگیرند. در حالت معمولی فضا به مقدار کافی برای اعصاب وجود دارد، اما اگر فردی دچار تنگی کانال نخاعی شود، فضایی که در اختیار اعصاب قرار دارد کم شده و اعصاب تحت فشار قرار میگیرند و در نتیجه درد برای فرد ایجاد خواهد شد.
مورد بعدی که میتوانیم به آن اشاره کنیم اسپوندیلولیستزیس است که در آن یک یا چند تا از استخوانهای ستون مهره در جای خود لغزیده و به این ترتیب فشار بر روی اعصاب و دیسک و دنبال آن درد سیاتیک کمر به وجود خواهد آمد. این لغزش و تغییر مکان گاهی به صورت مادرزادی و گاهی ناشی از آسیب و انجام حرکات نادرست است.
راههای تشخیص سیاتیک کمر چیست؟
در مرحله اول معمولا پزشک از این راههای تشخیصی استفاده نمیکند، مگر اینکه فرد مراجعه کننده دچار درد شدید و غیر قابل تحمل باشد و یا اینکه طی چندین روز و چندین هفته درد او بهبود پیدا نکند.
اولین راه برای تشخیص سیاتیک کمر، تصویر برداری با اشعه ایکس است. در این روش پزشک میتواند استخوانهای ستون مهره که رشد بیش از حد داشته و یا عصب را تحت فشار قرار دادهاند، مشاهده کند.
روش تشخیصی بعدی ام آر ای است که در آن با استفاده از خاصیت آهنربایی و امواج رادیویی، تصاویر مقطعی از کمر و استخوانهای آن و همچنین بافت نرم موجود در ان ناحیه مانند دیسک و غیره ثبت میشود و در تشخیص سیاتیک کمر به پزشک کمک میکند.
یکی دیگر از روشهای مورد استفاده برای تشخیص سیاتیک کمر روش سی تی اسکن میباشد که این روش نیز راهی برای تصویر برداری از ستون فقرات و دیگر اجزای موجود در ناحیه کمر است که برای انجام آن، از قبل مادهای کنتراست زا به درون کانال نخاعی تزریق میشود و اینگونه تشخیص برای پزشک راحت تر خواهد بود. به این روش سی تی اسکن، میلوگرام سی تی گفته میشود.
روش بعدی ثبت نوار عصب و عضله است که در آن فعالیتهای الکتریکی ایجاد شده توسط اعصاب و پاسخ ماهیچهها به آنها اندازه گیری میشود. انجام این آزمایش میتواند تنگی کانال نخاعی و فتق دیسک را به عنوان عوامل به وجود آورنده دیسک کمر تایید کند.
راههای درمان سیاتیک کمر چیست؟
برای درمان سیاتیک کمر در مرحلهی اول معمولا پزشک مراقبتهای شخصی را به فرد توصیه میکند بعد از آن در صورت نتیجه نیافتن سراغ دیگر راههای درمانی که در ادامه نام میبریم، میرود.
برخی داروهایی که ممکن است توسط پزشک برای درمان درد سیاتیک کمر تجویز شوند، موارد زیر هستند:
- داروهای ضد التهاب
- داروهای شل کننده عضلات
- انواع مسکنهای قوی برای تسکین درد و ناخوشی
- داروهای ضد افسردگی و ضد حملات ناگهانی
- وغیره
در خصوص داروهای ضد افسردگی این را بگوییم که این داروها باعث کاهش ارسال پیام درد به مغز شده و از این طریق موجب کاهش درد ناشی از آسیب عصب سیاتیک خواهند شد. همچنین داروهای شل کنندهی عضلات با کاهش اسپاسم عضلانی در روند کاهش درد موثر هستند.
علاوه بر داروهایی که ذکر شد، گاهی پزشک برای فرد داروهای کورتیکواستروئید تجویز میکند. این داروها در اطراف ریشه عصبی تزریق میشوند که باعث کاهش التهاب در آن ناحیه شده و به کاهش درد و تسکین آن کمک فراوانی میکنند.
بعد از اینکه مرحله حاد و شدید سیاتیک کمر بهبود یافته و فرد دیگر درد و ناراحتی خاصی نداشت، مراجعه به پزشک فیزیوتراپیست میتواند برای بیمار موثر باشد. انجام ورزشهای فیزیوتراپی علاوه بر تاثیر بر روی بهبودی کامل میتواند از آسیبهای احتمالی بعدی جلوگیری کند که معمولا این ورزشها بر روی تقویت ماهیچهها و عضلات ناحیه کمر تمرکز دارند و باعث افزایش انعطافپذیری بدن میشوند.
آخرین راه درمان سیاتیک کمر به کار بردن روش عمل جراحی است. این روش زمانی توسط پزشک معالج مورد استفاده قرار میگیرد که عصب فشرده شده، به مقدار زیادی دچار ضعف است و یا اینکه فرد کنترل مثانه و یا رودهی خود را از دست داده است، همچنین فرد بیمار به دردی مبتلا شده که روز به روز بدتر شده و روشهای فیزیوتراپی و مراقبتهای شخصی بهبود نمییابد.
دانستن برخی از روشهایی که معمولا برای درمان کاربردی ندارند اما برای تسکین درد مورد استفاده قرار میگیرند نیز ممکن است گاهی به شما کمک کند. برای مثال استفاده از کمپرس سرد و گرم بر روی ناحیهای که درد دارد، برای تسکین و بهبود درد کمک فراوانی میکند، اگرچه بر روی فرآیند درمان تاثیرگذار نیست. در این مورد به این نکته توجه داشته باشید که ممکن است این روش باعث افزایش تورم در آن ناحیه شود.
علاوه بر این ماساژ درمانی نیز میتواند باعث تسکین درد شود، از این طریق که موجب کاهش اسپاسم عضلانی و در نتیجه کاهش فشار بر روی اعصاب شده و باعث کاهش درد میشود.
سخن پایانی
اکنون که تا حدودی با بیماری سیاتیک آشنا شدید، بهتر است بدانید که این بیماری گاهی بسیار خطرناک بوده و ممکن است برخی عوامل به وجود آورندهی آن مانند تنگ شدن کانال نخاعی بر روی مهمترین اعصاب بدن تاثیرات برگشت ناپذیری گذاشته و موجب یک عمر پشیمانی برای ما باشد، بنابراین نباید از کنار دردهای کمر که چندین روز و چندین هفته متوالی بدون دلیل مشخصی وجود دارند، ساده عبور کرد و آن را جدی نگرفت، زیرا ممکن است این درد ناشی از آسیب اعصاب سیاتیک باشد و درواقع شما دچار سیاتیک کمر شده باشید.