علت صدا دادن زانو (کریپتاسیون) چیست؟
زانوی یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در بدن انسان بوده که محافظت از آن می‌تواند اهمیت زیادی داشته باشد. زانو ناحیه‌ای بسیار آسیب پذیر می‌باشد. به گونه‌ای که با کوچک‌ترین ضربه‌ای، ممکن است دچار آسیب‌ها و مشکلات زیادی شود. حال یکی از مشکلاتی که می‌تواند در این قسمت از بدن رخ دهد، عارضه صدا دادن یا تق‌تق زانو می‌باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص درد پشت زانو کلیک کنید.
گاهی زانوی شما هنگامی که از زمین بلند می‌شوید، برای برداشتن چیزی خم و راست می‌شوید یا حتی در حال راه رفتن هستید، صدا می‌دهد. صدا دادن زانو همانند شکسته شدن قولنج در بدن کاملاً طبیعی است؛ اما گاهی صدا اصلاً حالت طبیعی ندارد. برای مثال در برخی موارد ممکن است صدا دادن زانو به نحوی باشد که فرد احساس کند چیزی در زانوی پای او در حاد خرد شدن است.
حال آیا در صدا دادن یا تق‌تق زانو خطرناک است؟ صدا دادن این ناحیه معمولاً خطرناک نخواهد بود؛ اما اگر دلیل بروز آن وجود برخی بیماری‌ها در ناحیه زانو باشند، صدا دادن و تق‌تق کردن می‌تواند علامت بروز یک مشکل جدی باشد. پس همه‌چیز کاملاً بستگی به این دارد که صدا دادن زانو به چه علت رخ داده باشد.
علل و دلایل بروز این مشکل بسیار متعدد می‌باشند؛ اما در حالت کلی اگر تق‌تق زانو به علت‌های گفته شده در زیر رخ دهد، نشانگر بروز یک مشکل جدی است:
• آرتروز
آرتروز یکی از بیماری‌های بسیار شایعی است که معمولاً در افراد بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد. این بیماری معمولاً خطرناک نیست، اما اگر در نوع پیشرفته رخ دهد، می‌تواند به ناحیه مفصل زانو آسیب‌های جبران ناپذیری وارد کند. حال صدا دادن زانو گاها به علت بروز آرتروز رخ می‌دهد.
چرا که با ابتلا به این بیماری معمولاً غضروفی که میان مفصل و استخوان زانو قرار داشته است از بین می‌رود. در نتیجه با سایش استخوان‌ها بر روی یکدیگر، معمولاً زانو صدای غیر طبیعی خواهد داشت.
• نرمی کشکک زانو
نوعی بیماری آرتریت وجود دارد که می‌تواند موجب نرمی کشکک زانو شود. کشکک زانو استخوانی گرد بوده که مانند یک محافظ از مفصل مراقبت می‌کند. معمولاً کشکک بر روی یک شیار نرم حرکت کرده و بالا و پایین می‌رود. حال صدا دادن زانو در این حالت زمانی رخ می‌دهد که کشکک به دلیل نرمی بیش از حد مرتبا حرکت کند. در این صورت فرد بازهم صداهای غیر طبیعی از ناحیه زانوی خود خواهد شنید.
• تشکیل حباب مایع سینوویال
دیگر دلیلی که می‌تواند موجب صدا دادن و تق‌تق ناحیه زانو شود، تشکیل حباب می‌باشد. همان‌طور که می‌دانید در ناحیه مفصل زانو، مایعی وجود دارد که از سایش استخوان‌های زانو به یکدیگر جلوگیری می‌نماید. این مایع با نام سینوویال شناخته شده و گاها نیز به آن مایع مفصلی گفته می‌شود.
گاهی به دلایل مختلف حباب‌هایی از این مایع تولید می‌شوند. با ترکیدن حباب‌ها، فرد هنگام بلند شدن از زمین یا حرکت زانوی خود، صداهای غیر طبیعی خواهد شنید. پس صدا دادن زانو در این حالت معمولاً به علت ترکیدن حباب‌های تشکیل شده از مایع مفصلی می‌باشد.
نحوه و روش‌های درمان صدا دادن زانو
برای بهبود صدا و تق‌تق زانو، معمولاً روش‌های درمانی زیادی وجود دارند. روش‌های بهبود این عارضه به دو گروه جراحی و غیر جراحی طبقه بندی می‌شوند. معمولاً پزشکان تا زمانی که روش‌های غیر جراحی امتحان نشده باشند، درمان با جراحی را توصیه نخواهند کرد. چرا که معمولاً سعی می‌شود تا حد امکان این عارضه به شیوه‌های غیر تهاجمی درمان شود. در حالت کلی پزشکان برای برطرف نمودن و درمان صدا دادن زانو، از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
• کاهش وزن
یکی از بهترین شبکه‌های درمان این بیماری کاهش وزن می‌باشد. هرچقدر وزن زانو بالاتر باشد، کاری که باید انجام دهد نیز بیشتر است. به همین دلیل ممکن است با بالا بودن وزن دچار مشکلات جدی شود و صداهای غیر عادی بدهد. به همین دلیل برای درمان صدا دادن و تق‌تق زانو، می‌بایست بیمار به شاخص توده بدنی ایده آل رسیده و به وزن مناسب خود دست یابد. در صورت کاهش وزن، فشار موجود از روی زانو برداشته شده و همین موجب می‌شود که صدا دادن آن نیز برطرف گردد.
• ماساژ دادن
گاهی علت صدا دادن زانو می‌تواند وجود مشکل در ساختار آن باشد. در این صورت با ماساژهای اصطلاحی و عمیق، می‌توان تق‌تق زانو را برطرف نمود. البته ماساژ زانو باید حتماً تحت نظر افراد بسیار حرفه‌ای و مسلط صورت گیرد.
• جراحی
همان‌طور که در بالا نیز گفته شد، معمولاً پزشکان سعی می‌کنند درمان‌های دیگر را جایگزین جراحی کنند. جراحی تنها زمانی توصیه می‌شود که علت صدا دادن زانو بیماری‌های زمینه‌ای باشند. در واقع پزشکان عمل جراحی را انجام می‌دهند تا با درمان بیماری‌های زمینه‌ای، تق‌تق کردن زانو نیز برطرف گردد.
در این جراحی از بی‌حسی استفاده می‌شود و عملا بیمار احساس درد نخواهد داشت. اما در حالت کلی این جراحی تهاجمی بوده و می‌تواند دوره نقاهت طولانی مدتی نیز داشته باشد. به‌طور کلی هدف از انجام این جراحی می‌تواند درمان بیماری‌هایی مثل آرتروز، روماتیسم باشد.
• اولتراسوند تراپی
روش آخر برای بهبود صدا دادن زانو اولتراسوند تراپی است. در این روش معمولاً از امواج برقی برای ایجاد تغییراتی در ناحیه زانو استفاده می‌شود. با اعمال این تغییرات و اصلاح برخی نواقص زانو، تق‌تق آن نیز به‌طور کامل برطرف خواهد شد. این روش نیز از شیوه‌های درمان غیر تهاجمی و بی‌خطر محسوب می‌شود.
دکتر فرشید راعی بهترین متخصص ارتوپد در تهران روش های درمان صدا دادن زانو را به شما آموزش می‌دهد.